Nużyca – co to za choroba?

Nużyca, inaczej demodekoza, to choroba pasożytnicza wywołana przez stawonoga spokrewnionego z roztoczami – nużeńca ludzkiego. Pasożyty te zamieszkują gruczoły łojowe, mieszki włosowe, rzęsy oraz brwi człowieka. Żywią się wydzielinami skóry. Demodekoza jest bardzo rozpowszechniona na całym świecie. Nosicielstwo często bywa bezobjawowe. Pasożytami można się zarazić u fryzjera lub kosmetyczki, a także w wyniku użytkowania przyborów higienicznych osób zarażonych. Wyróżniamy skórną i oczną postać choroby [1].

Kiedy rozpoznać nużycę i jakie są objawy choroby?

Większość ludzi jest zarażonych nużeńcem. Częstość zakażeń rośnie wraz z wiekiem. Wśród populacji amerykańskiej osób po 70 roku życia, prawie 100% jest nosicielami tego pasożyta. Nie oznacza to jednak choroby. Nużyca występuje dopiero w przypadku masowego zakażenia, ale przed postawieniem diagnozy należy wyeliminować inne potencjalne przyczyny zgłaszanych dolegliwości. Objawy choroby często występują także w przypadku obniżenia odporności. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania mikrobiologicznego.

Zarażenie wywołuje miejscowy stan zapalny gruczołów łojowych lub zapalenie brzegów powiek. Masywne przypadki zarażenia mogą wpływać na rozwój łojotokowego zapalenia skóry, czy trądziku różowatego. Zdarza się, że zakażenie prowadzi do wypadania włosów przez co często bywa mylone z łysieniem plackowatym.

Jak można wyleczyć nużycę?

Profilaktyka chroniąca przed rozwojem choroby polega na przestrzeganiu higieny skóry, utrzymywaniu jej czystości, stosowaniu wyłącznie własnych środków pielęgnacyjnych, jak również dbałość o czystość pościeli i ubrań. Jeżeli pacjent potwierdzi obecność nużeńca w  badaniach laboratoryjnych, lecz zakażeniu nie będą towarzyszyły żadne objawy – taki przypadek nie wymaga leczenia, a jedynie stosowania się do zasad higieny.

Aktualnie brakuje jednolitych standardów leczenia demodekozy ocznej i schematów terapeutycznych. Dlatego każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia i postępowania [3]. Leczenie przyczynowe, czyli zabicie pasożytów jest bardzo trudne. Skutek może odnieść mechaniczne usunięcie nużeńca – czynność tę powinien wykonać specjalista z  dziedziny okulistyki lub dermatologii.

Istnieją placówki, gdzie łatwo można zapisać się do obydwu lekarzy tych specjalności, jak np. Centrum Medyczne DP MED. W obrębie tej placówki znajduje się zarówno lekarz rodzinny, który może wypisać skierowanie na wizytę refundowaną z ramienia NFZ, jak również specjaliści przyjmujący prywatnie. Dodatkowo wszystkie badania przeprowadzane są na miejscu, co zapewnia komfort i oszczędność czasu. Więcej informacji o tej placówce znajdziesz na https://dpmed.pl/.

Rekomendowanymi metodami postępowaniu w przypadku nużycy jest stosowanie 5-50% olejku z  drzewa herbacianego – preparat powinien zostać sporządzony według receptury w aptece. Skuteczność wykazują także: maść z metronidazolem, olejki etyryczne (z szałwii hiszpańskiej, aloesu) lub maść z tlenkiem rtęci [3].

Innym sposobem walczenia z chorobą  jest zażywanie gorących kąpieli z dużą ilością mydła z  heksachlorobenzenem (bardziej skuteczne w skórnej odmianie nużycy). Używa się także balsamu peruwiańskiego, spirytusowego roztworu pirogalolu, pirokatechiny, naftolu, mieszaniny mentolowo-kamforowej czy preparatów roztoczobójczych bazujących na benzoesanie benzylu [2]. W okresie choroby należy zaprzestać stosowania makijażu.

Bibliografia:

1 – Gogol-Morozińska J., Parazytologia Medyczna – kompendium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2016

2 – https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/aktualnosci/87840,parazytolog-ostrzega-przed-nuzencami?autoseealso=1

3 – Udziela M., Olek-Hrab K., Klein-Schmidt P., Postępowanie w demodekozie ocznej, Polskie Towarzystwo Okulistyczne 2014