Płaskostopie: objawy, przyczyny i leczenie

Płaskostopie z j. łac. Pes planus jest to zniekształcenie stopy, które polega na obniżeniu się jej sklepień fizjologicznych, w czego konsekwencji staje się płaska. Jeśli stopa ma prawidłową budowę to cała jej powierzchnia nie styka się z podłożem, a kości układają się w łuk.
Podczas płaskostopia cała podeszwa stopy dotyka podłoża, zaś kości układają się w linii prostej.
Podział
- płaskostopie podłużne – powstaje poprzez obniżenie łuku przyśrodkowego (dynamicznego) stopy,
- płaskostopie poprzeczne – wywołane obniżeniem łuku poprzecznego przedniego stopy.
Przyczyny
- długotrwałe i zbyt duże obciążenie stóp połączone z jednoczesnym osłabieniem mięśni oraz więzadeł,
- nadwaga,
- zaniedbania w kontroli rozwoju stóp w dzieciństwie,
- ciągłe chodzenie po równym oraz twardym podłożu (twarda podłoga, jednia, beton),
- noszenie na co dzień obcisłych butów, które krępują wszelkie ruchy stopy,
- skakanie i zeskakiwanie na twardym podłożu,
- długotrwały marsz na palcach,
- maszerowanie na zewnętrznych częściach stóp,
- długotrwałe granie w piłkę nożną lub ręczną – w szczególności na twardym boisku,
- noszenie niewłaściwego obuwia.
Objawy płaskostopia
- deformacja stopy,
- nierównomierne ścieranie podeszew butów,
- odciski na podeszwach stóp,
- ból stopy.
Powikłania
- przewlekłe stany zapalne torebek oraz więzadeł stawowych w stopie,
- bóle i obrzęki łydek oraz kręgosłupa,
- obrzęki oraz bóle stóp, które mogą utrudniać bądź z czasem uniemożliwiać chodzenie oraz stanie,
- paluch koślawy tzw. halluksy.
Diagnostyka
Deformację stopy można zaobserwować samodzielnie np. poprzez odbicie mokrej stopy na podłodze. Jeśli zauważymy, że na odcisku cała lub niemal cała stopa styka się z podłożem niezbędne jest wybranie się do ortopedy, który określi stopień zaawansowania choroby.
Leczenie płaskostopia
Za leczenie płaskostopia odpowiedzialny jest lekarz ortopeda. Ma ono zazwyczaj charakter zachowawczy :
- gimnastyka (chodzenie na boso po najróżniejszych płaskich oraz nierównych powierzchniach),
- stosowanie wkładek korekcyjnych,
- stosowanie obuwia korekcyjnego,
- leczenie operacyjne (w ciężkich przypadkach).
Ciekawostki
- z j. niem. Platfus stanowi przestarzałe, potoczne określenie dla płaskostopia.
10 rad, które mogą przyczynić się do zapobiegania płaskostopiu
Płaskostopie to schorzenie, którego największą ilość przypadków notuje się w dzieciństwie, z pomocą poniższych rad można znacznie zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia:
- Pobudzaj małe dziecko do ćwiczeń, można to zrobić poprzez łaskotanie po podeszwach stóp, w czego wyniku skurczy ono odruchowo paluszki.
- Zapewnij dziecku swobodę ruchów, unikaj krępowania go śpiochami czy rajstopami.
- Przyciśnij dłoń do spodu stópek dziecka odpowiadając naciskiem na ich napieranie.
- Pilnuj aby dziecko nie siadało na podłodze z nóżkami podwiniętymi pod pupę, gdyż pozycja taka sprzyja wykoślawianiu kolan.
- Nie wkładaj dziecka do chodzika, gdyż przyspieszasz w ten sposób proces chodzenia. Dziecko samodzielnie stanie na nóżkach gdy jego układ kostny będzie w pełni gotowy.
- Pilnuj aby dziecko nie zeskakiwało z drabinek, trzepaków na twarde podłoże, aby nie skakało w „gumę” na twardej nawierzchni.
- Latem stwarzaj dziecku możliwość i zachęcaj do zabawy na bosaka na trawie, kamykach czy piasku. To może być jednocześnie świetna zabawa oraz gimnastyka, która wzmacnia mięśnie stóp.
- Pilnuj aby dziecko nie stało długotrwale w bezruchu, szczególnie w rozkroku. Jest to pozycja, która pogłębia koślawość kolan oraz płaskostopie. Podczas takiej postawy obciążone są sklepienia stóp co sprzyja powstawaniu wady.
- Starajmy się przeciwdziałać otyłości u dzieci. Im wyższy ciężar ciała tym większą pracę musza wykonywać mięśnie stóp.
- Jeśli dziecko potrafi jeździć na rowerku, ustawmy siodełko odrobinę za wysoko. Konieczność dosięgania do pedałów czubkami palców wymusza na mięśniach stóp trening.