Płaskostopie: objawy, przyczyny i leczenie

Płaskostopie z j. łac. Pes planus jest to zniekształcenie stopy, które polega na obniżeniu się jej sklepień fizjologicznych, w czego konsekwencji staje się płaska. Jeśli stopa ma prawidłową budowę to cała jej powierzchnia nie styka się z podłożem, a kości układają się w łuk.

Podczas płaskostopia cała podeszwa stopy dotyka podłoża, zaś kości układają się w linii prostej.

Podział

1. płaskostopie podłużne – powstaje poprzez obniżenie łuku przyśrodkowego (dynamicznego) stopy,
2. płaskostopie poprzeczne – wywołane obniżeniem łuku poprzecznego przedniego stopy.

Przyczyny

• długotrwałe i zbyt duże obciążenie stóp połączone z jednoczesnym osłabieniem mięśni oraz więzadeł,
• nadwaga,
• zaniedbania w kontroli rozwoju stóp w dzieciństwie,
• ciągłe chodzenie po równym oraz twardym podłożu (twarda podłoga, jednia, beton),
• noszenie na co dzień obcisłych butów, które krępują wszelkie ruchy stopy,
• skakanie i zeskakiwanie na twardym podłożu,
• długotrwały marsz na palcach,
• maszerowanie na zewnętrznych częściach stóp,
• długotrwałe granie w piłkę nożną lub ręczną – w szczególności na twardym boisku,
• noszenie niewłaściwego obuwia.

Objawy płaskostopia

• deformacja stopy,
• nierównomierne ścieranie podeszew butów,
• odciski na podeszwach stóp,
• ból stopy.

Powikłania

• przewlekłe stany zapalne torebek oraz więzadeł stawowych w stopie,
• bóle i obrzęki łydek oraz kręgosłupa,
• obrzęki oraz bóle stóp, które mogą utrudniać bądź z czasem uniemożliwiać chodzenie oraz stanie,
• paluch koślawy tzw. halluksy.

Diagnostyka

Deformację stopy można zaobserwować samodzielnie np. poprzez odbicie mokrej stopy na podłodze. Jeśli zauważymy, że na odcisku cała lub niemal cała stopa styka się z podłożem niezbędne jest wybranie się do ortopedy, który określi stopień zaawansowania choroby.

Leczenie płaskostopia

Za leczenie płaskostopia odpowiedzialny jest lekarz ortopeda. Ma ono zazwyczaj charakter zachowawczy :

• gimnastyka (chodzenie na boso po najróżniejszych płaskich oraz nierównych powierzchniach),
• stosowanie wkładek korekcyjnych,
• stosowanie obuwia korekcyjnego,
• leczenie operacyjne (w ciężkich przypadkach).

Ciekawostki

• z j. niem. Platfus stanowi przestarzałe, potoczne określenie dla płaskostopia.

10 rad, które mogą przyczynić się do zapobiegania płaskostopiu

Płaskostopie to schorzenie, którego największą ilość przypadków notuje się w dzieciństwie, z pomocą poniższych rad można znacznie zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia:

1. Pobudzaj małe dziecko do ćwiczeń, można to zrobić poprzez łaskotanie po podeszwach stóp, w czego wyniku skurczy ono odruchowo paluszki.
2. Zapewnij dziecku swobodę ruchów, unikaj krępowania go śpiochami czy rajstopami.
3. Przyciśnij dłoń do spodu stópek dziecka odpowiadając naciskiem na ich napieranie.
4. Pilnuj aby dziecko nie siadało na podłodze z nóżkami podwiniętymi pod pupę, gdyż pozycja taka sprzyja wykoślawianiu kolan.
5. Nie wkładaj dziecka do chodzika, gdyż przyspieszasz w ten sposób proces chodzenia. Dziecko samodzielnie stanie na nóżkach gdy jego układ kostny będzie w pełni gotowy.
6. Pilnuj aby dziecko nie zeskakiwało z drabinek, trzepaków na twarde podłoże, aby nie skakało w „gumę” na twardej nawierzchni.
7. Latem stwarzaj dziecku możliwość i zachęcaj do zabawy na bosaka na trawie, kamykach czy piasku. To może być jednocześnie świetna zabawa oraz gimnastyka, która wzmacnia mięśnie stóp.
8. Pilnuj aby dziecko nie stało długotrwale w bezruchu, szczególnie w rozkroku. Jest to pozycja, która pogłębia koślawość kolan oraz płaskostopie. Podczas takiej postawy obciążone są sklepienia stóp co sprzyja powstawaniu wady.
9. Starajmy się przeciwdziałać otyłości u dzieci. Im wyższy ciężar ciała tym większą pracę musza wykonywać mięśnie stóp.
10. Jeśli dziecko potrafi jeździć na rowerku, ustawmy siodełko odrobinę za wysoko. Konieczność dosięgania do pedałów czubkami palców wymusza na mięśniach stóp trening.