Łuszczyca skóry: przyczyny, objawy i leczenie

Łuszczyca jest jedną z powszechniejszych chorób największego narządu w ludzkim ciele czyli skóry. Szacuje się, że z schorzeniem tym boryka się od 2 do 4 % populacji.

Ma ona charakter przewlekły oraz nawrotowy. Zauważalne są okresy ustępowania objawów jak i ich silnej ekspozycji.

Czy łuszczycą można się zarazić?

Łuszczyca to schorzenie niezakaźne oraz niezapalne. Jej powstawanie spowodowane jest licznymi czynnikami. Pewne jest natomiast, że nie ma możliwości zarażenia się nim od innej chorej osoby. Często ludzie zdrowi są zaniepokojeni widząc w swoim towarzystwie łuszczyka. Wynika to jednocześnie z niedostatecznej wiedzy na temat tej choroby oraz z często mało estetycznego wyglądu zmian na skórze.

Łuszczyca a psychika chorego

Schorzenia dotykające naszej skóry są widoczne dla każdej osoby postronnej. Z tego powodu powodują znaczny dyskomfort. Zdarza się, że chory nie są w stanie pogodzić się ze swoją chorobą i rozwijają się u nich zaburzenia na tle depresyjnym. Odczuwają, często bezpodstawne wrażenie odrzucenia, zepchnięcia na margines, tracą pewność siebie. Zaburzenia takie prowadzą do problemów zarówno w życiu zawodowym jak i uczuciowym. Brak akceptacji własnej osoby utrudnia znalezienie pracy czy wejście w związek uczuciowy. Niekiedy kłopotliwe bywają również kontakty intymne. W kwestii pracy osoby z wyraźną łuszczycą bywają traktowane z góry i nie zatrudniane. Jeśli zaakceptowanie choroby sprawia pacjentowi duży problem najlepszym wyjściem będzie skorzystanie z pomocy psychologa bądź psychiatry.

Jak diagnozuje się łuszczycę?

Aby stwierdzić łuszczycę należy udać się do lekarza specjalisty – dermatologa, który na podstawie klinicznych objawów może stwierdzić chorobę. W swoich początkowych stadiach, bądź gdy u pacjenta występuje jedynie łagodna forma schorzenia zdarza się, że jest ono mylone z trądzikiem bądź Atopowym Zapaleniem Skóry (AZS). Wśród podobnych objawów wymienia się świąd oraz zaczerwienienie skóry. Jednakże w atopii nie pojawia się wyróżniająca łuszczycę – łuska, natomiast zmiany trądzikowe mają charakter ropnych krost, zaś te w przebiegu łuszczycy są zdecydowanie bardziej suche niż tłuste.

Łuszczyca a urlop

Łuszczyca to choroba, na którą pozytywnie wpływa klimat morski. Wykazuje on działanie immunosupresyjne co oznacza, że oddziałuje na układ odpornościowy człowieka. Przy tym schorzeniu specjaliści polecają nawet opalanie się (należy jednak koniecznie używać kremów zawierających filtry UV), gdyż może ono poprawiać stan skóry. Funkcjonują również specjalne uzdrowiska, których specjalnością jest leczenie zmian o charakterze łuszczycowym. Chorzy mają tam możliwość skorzystania z specjalnych zabiegów.

Objawy łuszczycy

Specyfika objawów pojawiających się na skórze w przebiegu łuszczycy uzależniona jest od rodzaju tego schorzenia. W jego najbardziej typowej i powszechnej formie zauważalne są charakterystyczne placki na skórze. W ich obrębie skóra jest zgrubiała, zaczerwieniona i pokrywają ją łuski. Wśród dodatkowych dolegliwości wymienić należy możliwość pojawienia się bólu, pieczenia bądź swędzenia w obrębie zmian. Niewielka ilość osób chorujących na łuszczycę uskarża się również na podwyższoną temperaturę ciała oraz złe samopoczucie w okresie silnej ekspozycji zmian.

Zmiany w przebiegu łuszczycy są wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry. Bez większego problemy wskażemy strefy chorobowe i nie zajęte przez schorzenie. Kształt lokalizujących się na skórze wykwitów może być bardzo różny i wyglądać inaczej u każdego pacjenta. Mogą również odróżniać się kolorem – jednak są to odcienie czerwieni – od jasnoróżowego do nawet ciemno czerwonego czy brunatnego. Placki na skórze powstają z drobnych kropeczek, krostek, grudek, które mogą być wypełnione treścią ropną czy nawet plam. Innym dość swoistym objawem jest rogowacenie się naskórka czyli silne łuszczenie się i odpadanie fragmentów skóry z miejsc zmienionych chorobowo.

Lokalizacja zmian

Wśród najczęstszych lokalizacji wymienia się łokcie, kolana, owłosioną skórę głowy, nogi, stopy, dłonie, skórę twarzy a także dolną część pleców. Takie występowanie jest zdecydowanie najczęstsze jednak łuszczyca może rozwijać się w dowolnej części ciała : w intymnych częściach ciała, na paznokciach lub nawet wewnątrz jamy ustnej. U pewnego odsetka chorych dochodzi również do łuszczycowego zapalenia stawów.

Przyczyny

Łuszczyca stanowi schorzenie dość powszechne. Jedno z częściej występujących u ludzi, które dotyka skóry. Na jej powstanie wpływ ma kilka czynników:

• Predyspozycje genetyczne – obecnie istnieją już potwierdzone badania naukowe, które jednoznacznie wskazują na istnienie genu, który odpowiedzialny jest za rozwój łuszczycy u potomstwa. Tak więc jeśli w rodzinie istniały przypadki tego schorzenia (choruje mama, tata bądź oboje rodzice lub też wystąpiła ona w poprzednich pokoleniach) wzrasta ryzyko pojawienia się zachorowania u potomstwa.
• Czynniki immunologiczne – podstawą jest nieprawidłowe działanie limfocytów T. Ich rolą jest ochrona ciała ludzkiego przed zagrażającymi chorobami a także infekcjami. Gdy w organizmie rozwija się łuszczyca dochodzi do bezpodstawnej nadaktywności limfocytów T, przez co powstaje zapalenie oraz skraca się cykl komórkowy.
• Niedobór cyklicznego adenozyno-3′,5′-monofosforanu (cAMP) – jest to chemiczny przekaźnik występujący w skórze. Jego niedobór zdaniem wielu badaczy prowadzi do szybkiego wzrostu tempa podziałów komórkowych, co powoduje zmiany łuszczycowe. Na wystąpienie niedoboru tego składnika wpływ ma m. In. stosowanie diety niskobiałkowej lub zaburzenia procesów wchłaniania białka przez organizm.

Czynniki hipotetyczne

• Czynniki psychogenne – chęć odcięcia się od otoczenia, przez co pojawiają się zmiany na skórze.
• Infekcje, których wpływ może osłabić funkcjonowanie układu odpornościowego – bakterie, wirusy oraz grzyby.
• Mechaniczne podrażnienia – oparzenia, zadrapania.
• Stres, błędy żywieniowe, niehigieniczny tryb życia.
• Zmiany gospodarki hormonalnej organizmu – u osób młodych, w okresie dojrzewania.
• Używki – nikotyna, alkohol.

Leczenie łuszczycy

Łuszczyca to choroba o charakterze przewlekłym. W jej przypadku nie mówimy raczej o całkowitym wyleczeniu co o czasowym zaleczeniu dokuczliwych objawów. Chorzy dbają o to aby reemisji było jak najmniej i aby ich przebieg był możliwie jak najsłabszy. Życia z tą chorobą można się nauczyć i do niej przyzwyczaić tym bardziej, że konwencjonalna medycyna dysponuje licznymi środkami, które dają możliwość ograniczenia choroby. Dodatkowo specjaliści polecają przestrzeganie odpowiedniej diety oraz korzystanie ze środków naturalnych.

Oto lista sposobów leczenia łuszczycy:

1. Leki o łagodnym działaniu – znajdują zastosowanie u pacjentów, u których proces chorobowy dopiero się rozpoczyna lub objawy mają bardzo niskie natężenie. Lekarze najczęściej korzystają z produktów stosowanych miejscowo na zmiany w formie maści, zawierających kortykosteroidy. Początkowo wykazują one pozytywne działanie – spowalniają procesy komórkowe, znacząco zmniejszają stan zapalny, jak również za ich sprawą zmniejsza się rogowacenie naskórka. Jednak gdy są stosowane dłuższy czas mogą powodować znaczne osłabienie skóry, która w większości przypadków uodparnia się na ich działanie. Z tego powodu zaleca się uzupełnianie tej metody leczenia o inne.
2. Retinoidy czyli zbawienne działanie witaminy A – od dawna wiadomo, że witamina A pozytywnie wpływa na włosy, skórę oraz paznokcie. Oczywiście zalecane jest dostarczanie jej w diecie, jednak wskazane jest również stosowanie formy syntetycznej. Wygląd skóry powinien znacząco się poprawić. Tazaroten to jeden z powszechniej stosowanych preparatów, którego działanie jest w pełni oparte na działaniu witaminy A.
3. Fototerapia – w przypadku zmian o charakterze łuszczycowym u wielu pacjentów bardzo dobre działanie wykazuje zastosowanie leczenia światłem – zarówno tym naturalnym pochodzącym ze słońca jak i podawanie kontrolowanych dawek światła ultrafioletowego otrzymanego sztucznie. Nie oznacza to oczywiście, że osoba chora powinna bez ograniczeń wychodzić na słońce czy też korzystać z salariów. Cały proces leczenia musi być kontrolowany przez lekarza specjalistę, gdyż samodzielne działania mogą wywołać uszkodzenia w obrębie skóry i znacząco zwiększyć nasze predyspozycje do pojawienia się nowotworu skóry. Wśród terapii świetlnych wyróżniamy:
   • Światło ze słońca – w wyniku przenikania do skóry promieni UV o różnej długości fal następuje zabijanie aktywnych limfocytów T, których nadaktywność odpowiedzialna jest za nadmierne łuszczenie się skóry. W licznych przypadkach nawet krótkie codzienne ekspozycje na słońce, które nie wywołują podrażnień mogą znacząco zmniejszyć objawy chorobowe i wspomagają oczyszczenie skóry.
   • UVB – charakterystyczna jest krótka długość fal tego promieniowania ultrafioletowego. Stosuje się jeśli objawy choroby są lekkie bądź ich nasilenie określane jest w stopniu umiarkowanym. Kolejność stosowanych terapii zależna jest od lekarza dermatologa, ze względu na dobre rezultaty leczenia światłem u licznych pacjentów, niektórzy wdrażają terapię promieniowaniem ultrafioletowym jako pierwszą zamiast stosować miejscowe środki na skórę. Zabiegi terapii UVB odbywają się najczęściej w gabinetach lekarskich bądź w szpitalach wyposażonych w odpowiednie panele bądź kabiny (przypominają duże stojące solarium). Specjalista musi stale czuwać nad prawidłowym przebiegiem takich naświetlań. Skutkiem ubocznym zastosowania takiego rodzaju leczenia są możliwe poparzenia skóry, z tego powodu konieczna jest stała kontrola lekarska.
   • PUVA – jest to leczenie z zastosowaniem promieniowania UVA oraz leku psoralen, który sprawia, że skóra staje się znacznie bardziej wrażliwa na działanie światła. Jest to lek, który zapisywany jest zarówno w formie doustnej jak i miejscowej. Dzięki temu, że promienie UVA wnikają głębiej do skóry niż UVB możliwe jest rzadsze stosowanie naświetlań. Przeciwwskazaniem do zastosowania terapii jest wcześniejsze rozpoczęcie leczenia lekami wpływającymi na układ immunologiczny. Jeśli te dwie metody będą stosowane jednocześnie mogą zmniejszać wzajemnie swoje działanie oraz zwiększać predyspozycje do wystąpienia raka skóry.
4. Sterydy – najczęściej znajdują w ciężkich przypadkach łuszczycy. Lekarze dysponują możliwością zapisania dwóch form leków zawierających sterydy – doustne bądź zastrzyki. Wpływają one na układ immunologiczny w taki sposób, że zmniejszają nadmierny przyrost komórek oraz ograniczają podziały komórkowe, dzięki czemu możliwa jest poprawa stanu skóry. Ich niewątpliwą wadą jest fakt, że najczęściej objawy wracają w nasilonej formie do zakończeniu przyjmowania leku. Stosowanymi w leczeniu łuszczycy substancjami sterydowymi są: Metotreksat oraz Cyklosporyna.
5. Leczenie łączone – połączenie różnych metod leczenia łuszczycy – leki o działaniu miejscowym, leki doustne, terapia światłem – dają możliwość uzyskania bardzo dobrych efektów przy zastosowaniu mniejszych ilości leków. Lekarze traktują każdy przypadek łuszczycy indywidualnie i dobierają leczenie do konkretnego pacjenta, często również łącząc różne metody lecznicze.
6. Maść salicylowa – jedna z popularniejszych metod leczenia łuszczycy. Maść nakłada się miejscowo na miejsca zmienione chorobowo. Ma ona działanie peelingujące oraz ograniczające łuszczenie się naskórka.
7. Olejki do kąpieli – kąpiele z dodatkiem olejków eterycznych, płatków owsianych, smoły węglowej czy soli Morza Martwego spowodują jednocześnie odżywienie skóry jak i poprawę naszego nastroju. Regularna i dokładna pielęgnacja jest bardzo ważna w przebiegu łuszczycy ponieważ przy tej chorobie skóra jest nadmiernie przesuszona i źle odżywiona pomóc jej więc mogą wszelkie zabiegi odżywcze z naszej strony. Pamiętajmy jednak, że nawet relaksująca kąpiel z dodatkiem odpowiednich składników nie powinna trwać zbyt długo, ponieważ może zaszkodzić zamiast pomóc – bardziej przesuszyć skórę.
8. Zabiegi wodne Kneippa – kąpiele naprzemienne – oznacza to, że polewamy skórę na zmianę ciepłą oraz zimną wodą, powinno się rozpoczynać od niewielkich różnic temperatur i stopniowo je zwiększać. Często zastosowanie takich zabiegów poleca się u chorych dzieci, gdyż nie jest zalecane zbyt wczesne wprowadzanie dużych ilości leków. Kąpiel taka może zostać zaaranżowana jako zabawa.