Rak piersi (sutka): objawy, przyczyny i leczenie

Rak piersi nazywany jest również rakiem sutka. Druga nazwa choroby wydaje się bardziej odpowiednią, chociaż potocznie używa się częściej nazwy pierwszej ponieważ dobrze określa część ciała zajętą nowotworem. Z punktu widzenia biologicznego rak ten dotyczy jednak dokładnie gruczołu sutkowego piersi. Jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet.

Rak piersi zajmował w 2010 roku pierwsze miejsce w zachorowalności na nowotwory złośliwe u kobiet z wynikiem 22,4% (czyli ponad 15784 przypadków).

Zwiększanie zachorowalności – gdzie tkwi przyczyna?

Przewidywalna zachorowalność raka sutka zwiększy się w następnych latach. Szacuje się, że zwiększenie zachorowalności w latach 2010-2025 będzie dotyczyło wszystkich grup wiekowych kobiet, najmniej jednak dotyczyć będzie kobiet tuż przed menopauzą.

Na świecie również zauważa się tendencję wzrostową zachorowalności na raka sutka. Niestety przyczyna zwiększania się corocznie ilości chorych kobiet nie jest do końca poznana. Przyjmuje się, że zmiany te mogą być związane z modyfikacją stylu życia współczesnych kobiet. Mogą jednak być również związane z większą wykrywalnością raka w ogóle.

Śmiertelność w przypadku wystąpienia raka piersi

Niestety, według Krajowego Rejestru Nowotworów, rak piersi jest obecnie drugą najczęstszą przyczyną zgonów u kobiet chorujących na raka złośliwego. Co więcej, mężczyźni również zapadają na tę chorobę, chociaż oczywiście o wiele rzadziej. W Polsce w 2004 roku nowotwór sutka wykryto u ponad 100 mężczyzn. Śmiertelność w tej grupie również jest wysoka.

Rak piersi czy nowotwór? Różnica nazewnictwa

Nazwa „nowotwór” używana jest na określenie nowotworów łagodnych oraz złośliwych. Rakiem nazywamy jedynie nowotwory złośliwe, które pochodzą od tkanki nabłonkowej. Rozwój raka przebiega podobnie, jak rozwój innych chorób nowotworowych złośliwych. Przyczyną ich powstawania jest nieprawidłowy rozrost komórek, które kumulują powstające błędy genetyczne. W przypadku raka nieprawidłowy rozrost komórek dotyczy nabłonka rozpościerającego się w danym, uszkodzonym, narządzie.

Objawy raka piersi (sutka)

Objawy raka piersi zwykle występują bardzo rzadko. Chorobę wykrywa się w głównej mierze „ręcznie”, „dotykowo” – znajdując przez przypadek, lub w badaniu ginekologicznym, zmiany w budowie piersi. Zmiany te mogą dotyczyć występowania guzków czy narostów, które nie powinny znajdować się w tej tkance. Zwykle więc właśnie ten objaw pozwala kobietom na zadecydowanie o wizycie lekarskiej, zaś lekarzowi – o rozpoczęciu leczenia.

Inne rodzaje mogących wystąpić objawów (najczęściej w późniejszej formie choroby):

• „Pępek rakowy” czyli zaciągnięcie brodawki sutkowej
• Zajęcie dróg chłonnych, powiększone węzły chłonne
• Mogąca pojawić się w tym miejscu tzw. „skóra pomarańczowa”
• Zmiany w wyglądzie i kolorycie piersi

Leczenie raka piersi

W przypadku leczenia raka sutka przyjmuje ono wymiar kompleksowy. Aby wybrać odpowiednią metodę leczenia należy określić stopień zaawansowania raka oraz jego obszerność (wielkość guza).

Wśród dostępnych form leczenia wymienia się:

• Leczenie operacyjne (pierwotne)
• Leczenie przedoperacyjne (np. chemioterapia, radioterapia, hormonoterapia)

Rozróżnia się również leczenie paliatywne oraz radykalne. W przypadku tego pierwszego może nie nastąpić pełna remisja nowotworu, zaś w przypadku drugiego udaje się całkowicie wyleczyć daną osobę.

Leczenie operacyjne

Kiedy mówimy o leczeniu operacyjnym mamy do wyboru dwie jego podstawowe formy: operację oszczędzającą pierś oraz mastektomię łączącą się z całkowitym usunięciem zajętej chorobowo piersi.

Leczenie przedoperacyjne

W leczeniu przedoperacyjnym wyróżnia się następujące formy:

• Radioterapia – dotyczy samej piersi lub dodatkowo obszarów nadobojczykowych oaz dołu pachowego. Wykonuje się ją w przypadku guzów o średnicy większej niż 5 centymetrów.
• Chemioterapia – wykonywana jest w przypadku leczenia przedoperacyjnego oraz u chorych, u których operacja została zastosowana jako główny sposób leczenia, ale ryzyko nawrotu choroby jest dość wysokie. Wykonuje się ją głównie u kobiet przed 65 rokiem życia, u których wykazuje się znaczny stopień patologicznego zaawansowania nowotworu. Niestety, ta forma leczenia niesie ze sobą największe konsekwencje zdrowotne (uszkodzenia serca, neuropatie, uszkodzenia nerek, cebulek włosów, jelit itd.).
• Hormonoterapia – wykonuje się ją wtedy, kiedy biopsja raka wykaże, że jest on wrażliwy na żeńskie hormony steroidowe.

W niektórych przypadkach w leczeniu paliatywnym wykorzystuje się jeszcze nową formę leczenia zwaną terapią celowaną. W tym przypadku podaje się (głownie dożylnie) leki mające na celu np. wiązanie się z receptorami dla nabłonkowego czynnika wzrostu, co pomóc ma w zastopowaniu rozrostu guza i jego powolnej eliminacji.

Przyczyny lub czynniki ryzyka

Rak piersi jest nowotworem, który rozwija się z wielu powodów, a czynniki ryzyka jego wystąpienia zostały już bardzo dobrze poznane.

Wśród przyczyn i czynników sprzyjających zachorowaniu wymienia się:

• Bycie kobietą
• Wiek powyżej 30 lat
• Nieposiadanie dzieci (kobiety które rodziły mają około 3 razy mniej szans na zachorowanie)
• Najczęściej choroba ujawnia się u kobiet mieszkających na północy Europy lub w Ameryce Północnej
• Występowanie raka sutka u najbliższej rodziny (czynnik genetyczny)
• Inne występujące choroby sutka
• Stosowanie zastępczej terapii estrogenowej (po klimakterium)
• Rozwojowi raka może sprzyjać dieta wysokotłuszczowa.

Mastektomia

Mastektomią nazywa się operację całkowitego usunięcia piersi (amputacji). Wykonuje się go w szczególnych przypadkach zaawansowania choroby oraz gdy inne formy leczenia nie przynoszą oczekiwanych skutków.

Operacja wykonywana jest pod narkozą. W jej trakcie wykonuje się dodatkowo szczegółowe badanie wyciętego guza, które jednoznacznie stwierdza, czy lekarz będzie musiał opcjonalnie zadecydować o usunięciu sąsiadujących z piersią węzłów chłonnych.

Samokontrola piersi – jak się badać?

Samobadanie piersi kobieta powinna wykonywać przynajmniej raz w miesiącu. Aby prawidłowo zbadać stan swoich piersi należy:

1. Stanąć przed lustrem, rozebrać się
2. Ręce swobodnie opuścić i stanąć prosto, obserwować stan swoich piersi
3. Położyć dłonie na karku i obserwować stan swoich piersi
4. Następnie dłonie należy oprzeć na biodrach i ponownie zaobserwować stan swoich piersi
5. Jedną rękę unosimy nad głowę, a drugą powoli masujemy swoją pierś szukając w niej guzów i zmian
6. Następnie to samo wykonujemy dla drugiej ręki i piersi
7. Powoli naciskamy jedną i drugą brodawkę sutka sprawdzając czy wycieknie z niej jakakolwiek wydzielina
8. Kładziemy się na łóżku podkładając pod bark poduszkę, jedną rękę należy trzymać odwiedzioną za głowę, a drugą badać pierś po tej samej stronie
9. Następnie zabieg z punktu 8 powtórzyć dla drugiej piersi

Po wykonaniu samobadania należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza w przypadku wykrycia jakichkolwiek zmian i nieprawidłowości.