Liszajec zakaźny: objawy, przyczyny i leczenie

Liszajec jest schorzeniem skóry na tle zakaźnym. Zarażają się najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym lub też szkolnym. Zachorowania notuje się również w żłobkach, wynika to z faktu, że schorzenie to bardzo łatwo przenosi się pomiędzy ludźmi w czasie bezpośredniego kontaktu, jak np. wspólna zabawa.

Choroba powstaje na skutek zakażenia przez gronkowce lub paciorkowce, może również zdarzyć się zakażenie mieszane. Zmiany na ciele w przebiegu liszajca mogą być poważne jednak bez większych problemów poddają się zastosowanemu leczeniu.

Przyczyny

• Bezpośredni kontakt z chorą osobą, np. podczas zabawy,
• Korzystanie z rzeczy chorego – zabawki, ubrania,
• Drapanie w miejscu ukąszenia przez owada przez co do organizmu dostają się bakterie,
• Powikłanie wszawicy,
• Powikłanie kontaktowego zapalenia skóry,
• Występuje w przebiegu źle leczonej cukrzycy,
• Może pojawić się przy zapaleniu gardła bądź anginie,
• U chorych na niedoczynność tarczycy,
• Niewydolność nerek,
• Wrodzone bądź nabyte zespoły niedoboru odporności organizmu,
• Niedożywienie,
• Niedobory witamin,
• Alkoholizm,
• Nowotwory układu pokarmowego,
• Bulimia,
• Anoreksja,
• Narkomania,
• Powikłanie ospy.

Jeśli na skórze pojawiają się niepokojące zmiany powinien koniecznie obejrzeć je lekarz, ponieważ schorzenie to bywa mylone z ospą wietrzną, opryszczką czy grzybicą. Jeśli zauważymy u dziecka ropne zmiany na skórze udajmy się do lekarza aby postawił on diagnozę. W trakcie leczenia dziecko powinno pozostać w domu, aby uchronić przed zakażeniem inne dzieci. Po upływie 2 tygodni należy udać się do lekarza aby upewnić się, że terapia była w pełni skuteczna.

Czynniki predysponujące do zachorowania na liszajec zakaźny

• Przyjmowanie medykamentów, których działanie powoduje upośledzenie funkcjonowania układu odpornościowego,
• Ciepło oraz wilgoć – znacznie częściej notuje się zachorowania porą letnią,
• Wiek – najczęściej chorują dzieci będące w wieku przedszkolnym i wczesnym szkolnym (od 2 do 6 roku życia),
• Sport – zajęcia sportowe podczas których następuje bezpośredni kontakt z innymi osobami może stanowić źródło rozprzestrzeniania się zakażenia liszajcem,
• Codzienne zajęcia – jeśli na co dzień przebywamy w zatłoczonych miejscach znacznie łatwiej o zachorowanie,
• Uszkodzenia naskórka – liszajec bardzo często przenika do organizmy poprzez drobne uszkodzenia na skórze, które powstać mogą w wyniku drapania się, po ukąszeniach przez owady czy jako zwykłe zadrapanie.

Lokalizacja zmian

Zmiany skórne w przebiegu liszajca zakaźnego występują najczęściej w obrębie twarzy – tu charakterystyczne są okolice ust, nosa oraz broda. Zaobserwować je można również na szyi oraz rękach i rzadziej na nogach.

Objawy liszajca zakaźnego

• Drobne pęcherzyki, które wypełnia surowicza treść,
• Często swędzące,
• Widoczne jest delikatne zaczerwienienie w ich obrębie – stan zapalny,
• Po pęknięciu pęcherzyka powstaje charakterystyczny stup w kolorze żółto –miodowym,
• Ból zmian na skórze pojawia się tylko w pojedynczych przypadkach,
• Podwyższona temperatura ciała,
• Powiększenie okolicznych węzłów chłonnych,
• Zmiany ustępują bez pozostawiania blizn na skórze,
• Schorzenie łatwo rozprzestrzenia się na inne partie ciała w wyniku drapania zmian przez chorego, dlatego pomimo świądu nie powinien on dotykać zmian na skórze.

Diagnostyka

Zachorowanie na liszajca diagnozuje lekarz pierwszego kontaktu na podstawie wywiadu z pacjentem oraz oględzin wykwitów na skórze, które w przebiegu tego schorzenia są bardzo charakterystyczne (szczególnie na etapie gdy pęcherze zamieniają się w strupy, których kolor znacząco odróżnia liszajec od innych chorób). Przy liszajcu wykonuje się badanie mikroskopowe wymazu pobranego z zmiany oraz tzw. antybiogram, który określa reakcję i wrażliwość bakterii znajdujących się na skórze na konkretne antybiotyki.

Leczenie liszajca zakaźnego

Schorzenie to zazwyczaj nie powoduje problemów z wyleczeniem i łatwo poddaje się zastosowanej terapii. Leki powinny spowodować ustąpienie zmian na skórze w przeciągu 10 dni – jeśli tak się nie stanie należy skontaktować się z lekarzem w celu ustalenia innej metody leczenia, gdyż organizm może opierać się działaniu konkretnego, podanego antybiotyku i konieczna będzie jego zmiana.

• Początkowo wykorzystuje się maści oraz kremy zawierające antybiotyki oraz płyny, które wykazują działanie odkażające (może być woda utleniona),
• Ze względu na ich przesuszające działanie na skórę konieczne jest jednoczesne uzupełnianie leczenia o kremy o działaniu nawilżającym,
• W cięższych przypadkach oraz w sytuacjach, gdy organizm nie reaguje na leczenie lekarz decyduje o przeprowadzeniu ewentualnych badań dodatkowych oraz wdrożeniu leczenia ogólnego czy o podaniu antybiotyku doustnie bądź dożylnie,
• Ważne jest skrupulatne dbanie o zachowanie pełnej higieny osobistej,
• Pacjent powinien unikać ciepłych oraz wilgotnych pomieszczeń,
• Chory powinien również unikać drapania zmian na skórze ponieważ mogą one się w ten sposób rozprzestrzeniać na inne partie ciała,
• Zaleca się częste zmiany ubrań, używanie jedynie własnego ręcznika oraz pościeli,
• Jeśli zachoruje dziecko powinno pozostać w domu do czasu wyleczenia, aby nie narażało na zachorowanie innych dzieci.

Powikłania liszajca

W przeważającej ilości przypadków wystąpienie liszajca zakaźnego nie powoduje żadnego zagrożenia dla zdrowia pacjenta. Mimo to zdarzają się przypadki wystąpienia powikłań o groźnym dla zdrowia przebiegu:

• Sepsa inaczej posocznica – bakteryjne zakażenie krwi, jest zagrożeniem zdrowia i życia, chory powinien być natychmiast przewieziony do szpitala,
• Szkarlatyna – jest rzadko występującą infekcją bakteryjną, charakteryzuje się wysoką zarażalnością, leczona z zastosowaniem antybiotyków,
• Zapalenie kłębuszków nerkowych,
• W niektórych przypadkach na skórze pozostają blizny, które powstają najczęściej jako wynik drapania,
• Zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry.

Profilaktyka i zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby

• Chore dziecko powinno pozostać w domu i unikać kontaktu z innymi dziećmi,
• Aby nie roznosić zakażenia zaleca się częste mycie zmian wodą z mydłem a następnie zawijanie ich bandażem,
• Osoby zdrowe nie powinny korzystać z ręczników, pościeli i innych przedmiotów codziennego użytku należących do chorego,
• Częste mycie rąk,
• Silna dbałość o higienę osobistą, aby przez ewentualne rany na skórze nie mogło przedostać się ponownie do organizmu zakażenie,
• Osoba chora absolutnie nie powinna mieć kontaktu z noworodkami,
• Dziecięce zabawki powinny zostać dokładnie umyte bądź wyprane.

Jak opiekować się dzieckiem chorym na liszajca?

1. Występujące na skórze dziecka wykwity charakteryzują się dużą zakaźnością, a dziecko nieświadomie samo przenosi bakterie na inne miejsca na ciele. Rodzice powinni więc zadbać aby miało krótkie paznokcie oraz aby często myło rączki, najlepsze będzie do tego mydło o działaniu antybakteryjnym. Maluch powinien również korzystać jedynie ze swoich przyborów toaletowych oraz ręczników.
2. Ponieważ dla zakażenia liszajcem sprzyjający jest tropikalny klimat – ciepło i wilgotno – dbajmy o dobre wywietrzenie pomieszczeń w mieszkaniu.
3. Po pęknięciu pęcherzyka oczyszczamy skórę i przemywamy wodą utlenioną, można założyć opatrunek aby dziecko nie dotykało ranki na skórze.
4. Zalecane są również kąpiele z dodatkiem nadmanganianu potasu – przygotowana do kąpieli woda powinna być lekko różowa oraz delikatnie ciepła.
5. Można wspomóc leczenie środkami przepisanymi przez lekarza poprzez domowe sposoby – przygotuj dziecku syrop z czosnku (dorosły może jeść czosnek) podawaj każdego dnia – jego bakteriobójcze działanie pomoże zwalczyć zakażenie.
6. Rany na skórze można smarować żelem aloesowym, który przyspieszy gojenie i złagodzi zmiany.