Mononukleoza zakaźna: objawy, powikłania i leczenie

Mononukleoza zakaźna nazywana jest inaczej chorobą pocałunków, gorączką gruczołową, chorobą Pfeiffera, anginą monocytową. Jest ona zakaźną chorobą wirusową, która pojawia się głównie u dzieci lub u młodzieży w okresie dojrzewania. Wywołuje ją pierwotna infekcja wirusem Epsteina-Barr (EBV). Sedno choroby stanowi samoczynne zahamowanie procesu limfoproliferacyjnego.
Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez ślinę – stąd wywodzi się potoczna nazwa schorzenie – choroba pocałunków, jednak może ono nastąpić także drogą kropelkową lub w wyniku przetoczenia krwi. Czas wylęgania wynosi od 30 do 50 dni, natomiast zarażalność trwa zwykle około 5 dni od pojawienia się wysokiej gorączki. Mimo to w ślinie osoby chorej wirus EBV może utrzymywać się nawet do pół roku. Po przejściu choroby pozostaje trwała odporność.
Objawy mononukleozy zakaźnej
- złe samopoczucie,
- bóle głowy,
- utrata łaknienia,
- rozkojarzenie,
- apatia,
- przewlekłe zmęczenie,
- ogólne osłabienie,
- gorączka ( zwykle 38-39 stopni C ),
- powiększenie węzłów chłonnych ( głównie na szyi i z tyłu głowy ),
- angina,
- powiększenie śledziony i wątroby,
- może pojawić się żółtaczka,
- obrzęk śledziony może doprowadzić do jej pęknięcia,
- obrzęk powiek,
- może pojawić się zapalenie płuc,
- mogą pojawić się powikłania nerwowe takie jak: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie nerwów obwodowych,
- punkcikowate, krwotoczne plamki na granicy podniebienia miękkiego i twardego,
- w trakcie zdrowienia może pojawić się zespół przewlekłego zmęczenia, który objawia się problemami z koncentracją, ciągłym poczuciem zmęczenia, obniżeniem aktywności życiowej,
- u 80-90% chorujących zaobserwowano po podaniu antybiotyku pojawienie się czerwonej, rozsianej wysypki.
Powikłania
Poważne następstwa pojawiają się u mniej niż 5% osób chorujących na mononukleozę.
- powikłania ze strony OUN – porażenie nerwów czaszkowych ( najczęściej nerw twarzowy ), psychozy, padaczka, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenie mózgu, zespół Guillaina-Barry’ego,
- powikłania hemolityczne- anemia hemolityczna, ostra małopłytkowość, pancytopenia, agranulocytoza,
- problemy z oddychaniem ( duszność ze stridorem ),
- zapalenie wątroby,
- pęknięcie śledziony ( rzadko ),
- zapalenie mięśnia sercowego ( rzadko ),
- zapalenie trzustki ( rzadko ),
- zapalenie jąder ( rzadko ).
Chorobę gorzej znoszą dorośli niż dzieci. Mononukleoza upośledza układ odpornościowy dlatego chorzy narażeni są w późniejszym okresie na liczne infekcje oraz wnikanie patogenów np. gronkowca złocistego.
Leczenie mononukleozy zakaźnej
Mononukleozę leczy się jedynie objawowo. Zaleca się:
- leżenie w łóżku,
- leki przeciwgorączkowe,
- leki przeciwbólowe,
- stosowanie bogatej w witaminy diety.
W przypadkach połączonych z małopłytkowością, nasiloną obturacją górnych dróg oddechowych oraz powikłaniami neurologicznymi stosowane są kortykosterydy.
Nie istnieje szczepionka na mononukleozę.