Zadbaj o profilaktykę! Jaką funkcję w organizmie pełni wątroba?

Wątroba to największy gruczoł w organizmie człowieka i zdecydowanie jeden z najważniejszych narządów. Utrzymanie jej w dobrej kondycji ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania całego naszego ciała. Jednym z czynników, który bezpośrednio wpływa na pracę tego organu, są nasze nawyki żywieniowe. Dlatego w przypadku różnorodnych schorzeń wątroby stosowana jest tzw. dieta wątrobowa.

Jakie funkcje pełni wątroba?

Wątroba u mężczyzn waży 1500-1700 g, z kolei u kobiet – 1300-1500 g. Nie jest to jednak ostateczna waga, ponieważ organ ten jest wypełniony krwią, która może dodawać nawet 800 g.^[1] Działanie wątroby jest naprawdę różnorodne, ponieważ w jej wnętrzu zachodzi przemiana wielu substancji, m.in. lipidów czy węglowodanów. Prawidłowa praca tego narządu odgrywa też dużą rolę w układzie odpornościowym organizmu.

Do funkcji wątroby możemy zaliczyć:

• wytwarzanie glukozy – czyli podstawowej substancji energetycznej organizmu;
• przekształcanie białek i węglowodanów w tłuszcze;
• wytwarzanie białek – to właśnie z wątroby pochodzi aż 85% białka, a także niezbędne aminokwasy;
• gromadzenie potrzebnych witamin – A, B i D12;
• neutralizację toksyn – wątroba ma właściwości odtruwające;
• wytwarzanie żółci – produktu koniecznego do prawidłowego trawienia tłuszczów;
• fagocytoza – czyli pochłanianie cząstek pochodzących zarówno z tkanek, jak i ze środowiska zewnętrznego, co ma duże znaczenie w przypadku np. zakażeń.

Ze względu na tak złożoną pracę, jaką wykonuje każda wątroba w organizmie człowieka, narząd ten jest niezbędny do życia. Tworzące go komórki, tzw. hepatocyty, pełnią najwięcej funkcji spośród wszystkich komórek występujących w ludzkim ciele.^[2]

Dolegliwości związane z wątrobą

Objawy świadczące o tym, że nasza wątroba nie działa prawidłowo, są niezwykle subiektywne i złożone. Mimo to zdarza się, że nawet w przypadku wyjątkowo poważnych schorzeń dana osoba nawet nie zdaje sobie sprawy z problemu. Do symptomów powiązanych z zaburzonym funkcjonowaniem wątroby należą m.in.: zmęczenie, nadmierna senność, gorączka, wzdęcia, nudności, niestrawność czy też ból pod prawą stroną żeber.

Bezpośrednim zagrożeniem dla pracy wątroby jest oczywiście nadmierne spożywanie alkoholu. Duże znaczenie ma także utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz zdrowe odżywianie. Na stan wątroby wpływają również przyjmowane leki, a nawet zioła czy suplementy diety. Dlatego tak istotna jest profilaktyka i zwracanie uwagi na swój tryb życia.

Dieta wątrobowa

Dieta wątrobowa to nic innego, jak dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, które umożliwiają regenerację komórek wątroby, a także unikanie produktów, które pogarszają stan narządu. W przypadku problemów z wątrobą zdecydowanie powinniśmy unikać żywności wysoko przetworzonej, alkoholu, mocnej kawy czy herbaty oraz ostrych przypraw. Warto też ograniczać ilość spożywanych tłuszczów i węglowodanów prostych, nie należy również przekraczać zalecanej ilości soli.

Do jadłospisu powinniśmy natomiast włączyć na stałe takie produkty jak:

• burak – bogaty w przeciwutleniacze;
• jarmuż – który jest źródłem błonnika, potasu, witamin i wielu innych cennych składników;
• awokado – pełne kwasu foliowego, witaminy E itd.;
• kurkuma – która wzmacnia ochronę przed szkodliwymi substancjami.

Bibliografia

1. Habior A., Zioła i suplementy diety a ryzyko uszkodzenia wątroby, „Gastroenterologia Kliniczna” 2012, t. 4, nr 2.
2. Juszczyk J., Wątroba – budowa i funkcje, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50948,watroba-budowa-i-funkcje [dostęp: 22.05.2020].
3. Sawicki W., Histologia, Warszawa 2005.
4. Simon K.,  Diagnostyka chorób wątroby, Poznań 2012.
5. Wieczorek-Chełmińska Z., Żywienie w chorobach wątroby, dróg żółciowych i trzustki, Warszawa 2013.

^[1]  J. Juszczyk, Wątroba – budowa i funkcje, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50948,watroba-budowa-i-funkcje [dostęp: 22.05.2020].

^[2] W. Sawicki, Histologia, Warszawa 2005, str. 430–431.