Trądzik pospolity: objawy, przyczyny i leczenie

Jest to bardzo powszechne schorzenie, które swój początek ma najczęściej w wieku dojrzewania płciowego, ponieważ w tym okresie w wyniku zachodzenia w młodym organizmie zmian na tle hormonalnym zachodzi nadmierna stymulacja androgenowa, która prowadzi do wzmożonej produkcji łoju przez gruczoły łojowe – łojotoku.

Występuje u około 80% nastolatków z mniejszym lub większym nasileniem zmian skórnych. Niemal równie często u chłopców co u dziewczynek. Trądzik pospolity jest chorobą o charakterze przewlekłym dotyczącą aparatu włosowo- łojowego.

Jakie są przyczyny?

• Czynniki genetyczne,
• Zablokowanie ujścia gruczołu włosowo- łojowego przez czop rogowy,
• Zwiększona produkcja łoju,
• Reakcje zapalne oraz immunologiczne,
• Zajęcie przewodu wprowadzającego kolonią bakterii Propionibacterium acnes,
• Zbyt wysoka produkcja androgenów.

Rodzaje trądziku pospolitego

• Młodzieńczy – zmiany zaskórnikowi oraz grudkowe rozmieszczone są przede wszystkim na twarzy oraz na plecach. Ta odmiana trądziku rozwija się w okresie dojrzewania płciowego i w wielu przypadkach ma tendencję do samoistnego ustępowania po zakończeniu intensywnych zmian hormonalnych w organizmie młodego człowieka.
• Skupiony – na ten rodzaj trądziku najsilniej narażeni są mężczyźni gdyż właśnie u nich najczęściej jest stwierdzany. Zmiany mogą pojawić się na pośladkach, pachwinach czy w okolicy pachowej. Zmiany mają charakter nacieków oraz torbieli ropnych, a także dużych zaskórników. Zmiany mają tendencję do bliznowacenia.
• Ropowiczy – charakterystyczne jest występowanie ropnych torbieli, które po wyleczeniu pozostawiają blizny.
• Bliznowcowy – w miejscach zajętych przez zmiany trądzikowe powstają bliznowce.
• Trądzik połączony z objawami ogólnymi, o ciężkim przebiegu – ten rodzaj trądziku pojawia się przede wszystkim u młodych mężczyzn. Poza zmianami skórnymi występuje podwyższone OB, leukocytoza, bóle w stawach oraz podwyższona temperatura ciała. Po wykonaniu zdjęcia RTG lekarz najczęściej stwierdza zmiany w stawie mostkowo –obojczykowym.

Co zrobić jeśli wystąpią u nas objaw trądziku?

Zalecana jest przede wszystkim możliwie jak najszybsza wizyta w gabinecie dermatologicznym. Lekarz oceni wówczas stopień zmian jakie wystąpiły na naszej skórze i wdroży odpowiednią terapię – zarówno farmakologiczną jak i pielęgnacyjną. Powinien również wyszczególnić zalecenia dietetyczne dla skóry łojotokowej, czyli produkty których należy unikać aby łojotok się nie nasilał.

W jaki sposób lekarz stwierdza trądzik?

Podstawą do postawienia diagnozy jest analiza stanu klinicznego skóry pacjenta. Konieczne jest również przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z chorym oraz ewentualne wykonanie dodatkowych badań.
Jeśli trądzik pojawił się nagle u dorosłej kobiety zaleca się przeprowadzenie badań hormonalnych, w szczególności jeśli zmiany nie poddają się tradycyjnym metodom leczenia. Jak również u osób, u których nastąpił nawrót po leczeniu izotretynoiną.

Objawy trądziku pospolitego

Podstawowe objawy trądziku pospolitego to zaskórniki. Wyróżniamy ich dwa rodzaje : otwarte oraz zamknięte. To na ich bazie powstają popularne pryszcze, które są wyrazem rozwoju stanu zapalnego.

• Zaskórniki otwarte – u szczytu , na ich środku znajduje się otwór, maja ciemny kolor, z otworu wydostaje się masz łojowo- rogowa.
• Zaskórniki zamknięte – mają biały kolor, ich powstanie jest skutkiem gromadzenia korneocytów w ujściach gruczołów łojowych.
• Grudki – również występują w przebiegu trądziku pospolitego. Mogą mięć identyczny kolor jak skóra zdrowa lub być zaczerwieniono. Jest to charakterystyczne zgrubienie wyczuwalne pod skórą. Wynika z nagromadzenia łoju w głębszej warstwie skóry.
• Pryszcze – ropne zmiany na powierzchni skóry pod postacią krost, otoczone obwódka zapalną. Absolutnie nie wolno ich „wyciskać” gdyż możemy w ten sposób doprowadzić do rozprzestrzenienia się zmian dookoła poprzez rozsianie bakterii znajdujących się w ropnej wydzielinie.

Co powoduje nasilenie zmian?

• Czekolada oraz ostre potrawy – u około 5% chorych,
• Sytuacje silnie stresowe,
• Nadmierne pocenie się (głównie w wilgotnym i gorącym klimacie) – u około 15% chorych,
• Nasilenia pojawiają się również u większości kobiet chorujących na trądzik na około 2 do 7 dni przed menstruacją ze względu na znacznie wyższy poziom nawodnienia mieszków włosowych w tym okresie.

Gdzie lokalizują się zmiany w trądziku pospolitym?

• Skóra twarzy – około 99% przypadków,
• Tułów – około 60% przypadków,
• Klatka piersiowa –około 15% przypadków.

Leczenie trądziku pospolitego

Istnieje szereg metod wykorzystywanych w leczeniu trądziku pospolitego. Ze względu na to iż pacjentom zwykle najbardziej zależy na osiągnięciu zadowalającego wyglądu skóry na pewnym etapie możliwe jest połączenie działań lekarskich z zabiegami kosmetycznymi. Specjaliści powinni wówczas ze sobą współpracować i określić najlepsze możliwe rozwiązania terapeutyczne dla danego pacjenta.

Leczenie miejscowe

Leki stosowane bezpośrednio na skórę, mające przynieść ukojenie i zwalczyć problem działają keratolitycznie, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie oraz przeciwłojotokowo.

• Skórę oczyszcza się stosując : roztwory spirytusowe zawierające 2-3% kwas salicylowy, 1% tymol lub metanol, a także różnego rodzaju roztwory oraz żele.
• Leczenie miejscowe z zastosowaniem różnego rodzaju zawiesin, aerozoli, plastrów czy też pudrów sprawdza się jeśli obserwowane na skórze zmiany mają niewielki stopień nasilenia.
• Jeśli na skórze obserwujemy grudki, zaskórniki oraz krostki najczęściej zalecanymi lekami w stasowaniu miejscowym są : aerozole oraz roztwory , w których skład wchodzą antybiotyki – neomycyna, erytromycyna, tetracyklina, kwas azelainowy, klindamycyna. Jak również 5-10-15% nadtlenek benzoilu.
• Postać trądziku przebiegająca z grudkami oraz zaskórnikami – żel lub roztwór kwasu witaminy A (tretynoina 0,05%) – istnieje możliwość łączenia go z erytromycyną dla uzyskania lepszych efektów. Jeśli zależy nam dodatkowo na zminimalizowaniu widocznych na skórze podrażnień stosuje się adapalen.
• Zauważalne są również korzystne skutki łączenia preparatów, w których składzie znajduje się cynk oraz kwas salicylowy z erytromycyną.
• Jeśli mamy do czynienia z postacią ropowiczą to jej leczenie miejscowe oparte jest na ambulatoryjnym rozcinaniu zmian i usuwaniu/ oczyszczaniu ropnych torbieli.

Leczenie ogólne czyli tabletki na trądzik

Tetracyklina podawana doustnie zalecana jest w nasilonych formach trądziku – wykazuje ona działanie antybakteryjne, a także blokujące lipolityczną czynność Propionibacterium acnes. Lek stosowany jest długotrwale – aż do momentu uzyskania efektu zadowalającej poprawy w dużych dawkach. Później pacjent nadal zobligowany jest do przyjmowania leku przez okres kilku miesięcy w mniejszych dawkach. Jednocześnie przyjmowane są wysokie dawki witamin należących do grupy B (z wyłączeniem witaminy B12, gdyż może ona powodować nasilenia zmian trądzikowych na skórze).

• Antybiotyki – minocyklina, erytromycyna lub doksycyklina.
• Witaminy wykazujące działanie przeciwłojotokowe – PP (amid kwasu nikotynowego), witamina C oraz witamina B2.
• 13-cis kwasu witaminy A (izotretynoina) – stosowanie wskazane jest w przebiegu ciężkich postaciach ropowiczych oraz krostkowych. Lek wykazuje działanie silnie przeciwłojotokowe oraz keratolityczne.
• Preparaty antyandrogenowe – również wykazują silne działanie przeciwłojotokowe.
• Proces leczenia powinien trwać co najmniej pół roku.