Stwardnienie rozsiane: objawy, przyczyny, leczenie i rokowanie

Stwardnienie rozsiane (SM od łacińskiej nazwy – sclerosis multiplex, lub MS od angielskiego multiple sclerosis) to przewlekła i niezwykle poważna choroba centralnego układu nerwowego, wywołująca wieloogniskowe uszkodzenia należących do niego tkanek.

Charakterystyczną cechą SM jest fakt iż borykają się z nim przede wszystkim ludzie młodzi. Najwięcej cierpiących na tę przypadłość to osoby pomiędzy 20-40 rokiem życia.

Podział

Obowiązująca klasyfikacja dotycząca przebiegu stwardnienia rozsianego przyjęta została w 1996 roku:

• RR – relapsing- remitting – przebieg charakteryzujący się rzutami i remisją,
• SP – secondary- progressive – wtórna progresja choroby,
• PP – primary- progressive – przebieg ten odznacza się stałą progresją, z niemożliwymi do odróżnienia rzutami chorobowymi,
• PR – progressive- relapsing – przebieg postępujący z rzutami.

Przyczyny

Szerokie badania naukowe pozwoliły na ujawnienie wielu czynników prowokujących zachorowanie na SM, jednak jak dotąd bezpośrednia przyczyna nie została poznana. Przypuszcza się, że choroba rozwija się w wyniku wspólnego oddziaływania czynników środowiskowych oraz predyspozycji genetycznych.

Objawy stwardnienia rozsianego

SM może przybierać różne formy, czasem jest niemal całkiem bezobjawowe, czasem dolegliwości są łagodne a czasem bardzo silne. Do podstawowych objawów SM zalicza się:

• podwójne widzenie,
• pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego,
• niedowład kończyn,
• niepewność w poruszaniu się,
• wzmożone męczenie się,
• niepewność emocjonalna,
• niedoczulica,
• parestezje,
• osłabienie siły mięśniowej,
• kurcze mięśni,
• problemy z mową = mowa skandowana w przypadku uszkodzenia móżdżka,
• problemy z przełykaniem = dysfagia,
• objawy porażenia międzyjądrowego,
• nietrzymanie moczu,
• nagłe parcie na mocz,
• zatrzymanie moczu,
• zaparcia,
• uczucie „przebiegania prądu” wzdłuż kręgosłupa,

W początkowej fazie SM objawy bywają łagodne, przemijające oraz samo ograniczające. Nie wywołują niepokoju i nie nakłaniają do wizyty u lekarza. Ujawnione zostają dopiero w dokładnym wywiadzie lekarskim.

Leczenie stwardnienia rozsianego

Obecnie nie istnieje lek, który umożliwiłby wyleczenie i całkowite zatrzymanie postępu choroby. Dostępne są jednak preparaty, które są bardzo pomocne. Wybór terapii uzależniony jest od typu choroby i pojawiających się objawów. Leczenie umożliwia odzyskanie funkcji, które utracone zostały poprzez rzut choroby oraz spowolnienie jej rozwoju.

Rokowanie

W przypadku SM rokowania są ściśle powiązane z podtypem choroby, wiekiem, płcią, rasą, objawami jakie występują na samym początku oraz stopniem niepełnosprawności jaki pojawia się u danej osoby. W kwestii oczekiwanej długości życia osób z SM podaje się już niemal identyczne liczby jak u osób nie borykających się z tą dolegliwością. Wynika to w głównej mierze z poprawy metod ograniczania niepełnosprawności ( fizjoterapia, terapia zajęciowa, logoterapia ) połączonych z bardziej efektywnym leczeniem powikłań niepełnosprawności (zapalenie płuc, infekcje układu moczowego).

Mimo znacznego postępu w leczeniu choroby około 50% zgonów wśród osób z SM wynika z przyczyn choroby, zaś około 15% to samobójstwa.

Ciekawostki

• SM posiada wiele postaci, objawów i rozmaicie przebiega u różnych chorych wszystkie te czynniki powodują, że często jest mylone z innymi schorzeniami takimi jak udar mózgu czy choroba Parkinsona.