Rak jajnika: objawy i leczenie

Rak jajnika jest to nowotwór złośliwy występujący u kobiet przede wszystkim w okresie około menopauzalnym oraz po menopauzalnym. Pochodzi od komórek nabłonkowych, które pokrywają jajnik. Początki choroby przebiegają zazwyczaj bezobjawowo, a pierwsze dolegliwości występują dopiero w późnych stadiach choroby.

Jest to drugi pod względem częstotliwości występowania nowotwór dotykający narządów rodnych (zaraz po raku szyjki macicy). Wzrost ilości zachorowań notowany jest u kobiet w 5 dekadzie życia i zauważalny jest jego stały wzrost aż do 8 dekady.

Czynniki ryzyka

• Bezpłodność,
• Brak ciąż,
• Stymulacja owulacji,
• Hiperandrogenizm,
• Hiperestrogenizm,
• Endometrioza,
• Nakłucia powierzchni jajnika podczas pobierania oocytów,
• Przebyta choroba nowotworowa,
• Występowanie mutacji w genach BRCA1 oraz BRCA2,
• Stan po przejściu radioterapii w miednicy mniejszej w wyniku innego nowotworu,
• Otyłość,
• Nikotynizm,
• Zespół Lynch II,
• Wiek – schorzenie dotyka zwykle starszych kobiet,
• Działanie talku,
• Przebyta świnka.

Czynniki ochronne

• Liczne ciąże,
• Długotrwałe/ wieloletnie stosowanie hormonalnej antykoncepcji,
• Podwiązanie jajowodów,
• Karmienie piersią.

Objawy raka jajnika

• Wzrost obwodu brzucha,
• Bóle w podbrzuszu,
• Krwawienia pozamiesiączkowe z pochwy,
• Objawy ucisku na sąsiednie narządy (układ pokarmowy, drogi moczowe).

W początkach nowotwór przebiega bezobjawowo więc jego wykrycie następuje najczęściej gdy rozmiary guza sięgają 7 centymetrów (stadium późne).

Diagnostyka

Nie istnieją badania przesiewowe pozwalające na wczesne wykrycie raka jajnika (poza postaciami dziedzicznymi). Przy pomocy badania USG oraz badania ginekologicznego nowotwór ten wykryć można dopiero w późnym stadium. Najlepszym badaniem w celu zdiagnozowania raka jajnika bądź określenia rozległości nowotworowego procesu jest PET – CT.

W badaniach krwi możliwe jest często wykrycie podwyższonego poziomu markerów nowotworowych CA – 125 oraz Ca – 19-9.

Kobietom, w rodzinach których wystąpiły wcześniejsze przypadki zachorowania na raka jajnika zaleca się wykonanie genetycznego badania na mutację genów BRCA1 i BRCA2.

Ostateczne potwierdzenie zachorowania stawiane jest dopiero po przeprowadzeniu badania histopatologicznego materiału, który pobrany zostaje w trakcie operacji.

Leczenie raka jajnika

• Leczenie chirurgiczne – usuwany jest guz, a także częściowo organy zajęte przez przerzuty. W przypadku późnego wykrycia choroby konieczne może być usunięcie jednocześnie jajników jak i całej macicy.
• Chemioterapia – w części przypadków zachodzi konieczność zastosowania chemioterapii po zakończeniu leczenia chirurgicznego w celu wyeliminowania przerzutów, które nie zostały wyeliminowane w trakcie zabiegu. Zazwyczaj leczenie opiera się na 6 cyklach i przyjmowaniu określonej grupy leków. W niektórych przypadkach zachodzi konieczność powtórzenia operacji. Gdy leczenie zostanie zakończone, tak samo jak w innych nowotworach wymagana jest stała kontrola w celu szybkiej eliminacji pojawiających się ewentualnie przerzutów.

Ciekawostki

• Antykoncepcja hormonalna stosowana jest w charakterze profilaktyki nowotworu raka jajnika u osób, u których występują genetyczne predyspozycje do zachorowania.