Półpasiec: objawy, przyczyny, powikłania, leczenie i profilaktyka

Półpasiec jest chorobą zakaźną o ostrym przebiegu na tle wirusowym. Spowodowana jest przez Herpes virus varicella, czyli ten sam, który powoduje zachorowanie na ospę wietrzną. Do wystąpienia półpaśca dochodzi najczęściej u osób, które już wcześniej chorowały na ospę.

Zwykło się przyjmować, że przechorowanie choroby zakaźnej daje trwałą odporność organizmu. Jednak ten wirus pozostaje w formie utajonej w zwojach czuciowych, co sprawia, że w wyniku kontaktu z osobą chorą na ospę bądź półpaśca lub po prostu w skutek drastycznego spadku odporności organizmu dochodzi do reaktywacji zachorowania.

Kto choruje na półpaśca?

Z półpaścem najczęściej mamy do czynienia u osób dorosłych, a nawet przewagę zachorowań notuje się w podeszłym wieku – 60 -70 lat, podczas gdy na ospę zapadają zwykle dzieci. Jednakże przewaga przypadków schorzenia w danej grupie wiekowej nie oznacza, że w innym wieku na półpaśca nie zachorujemy. Występuje on bowiem w każdej grupie wiekowej, nawet pośród najmłodszych.

Ospa a półpasiec…

Jeśli w dzieciństwie chorowaliśmy na ospę wietrzną to właśnie jedynie na tę chorobę jesteśmy trwale odporni. Jednak z wiekiem wzrasta ryzyko zachorowania na półpasiec, ponieważ w wyniku naszej choroby z wieku dziecięcego w naszym układzie nerwowym przez kilka lub nawet kilkadziesiąt lat pozostaje „uśpiony” wirus, który pod wpływem, różnych czynników, które nie zostały w pełni poznane może wywołać zachorowanie na półpaśca. Zdarza się również, że osoba dorosła, która nie przeszła ospy zostaje zainfekowana wirusem Herpes i zapada na półpaśca.

Skąd taka nazwa schorzenia?

Nazwa Półpasiec wynika z charakterystycznego przebiegu schorzenia, podczas którego zmiany na skórze występują najczęściej na pasie skóry po jednej stronie ciała. Dzieje się tak ponieważ wirus lokalizuje się zwykle w nerwach czuciowych po jednej stronie ciała. Zdarzają się jednak również przypadki, że wykwity pojawiają się w większej ilości miejsc na ciele, mówimy wtedy o półpaścu podwójnym.

Neuralgia po półpaścu…

W wielu przypadkach ból w miejscu ekspozycji wirusa odczuwany jest przez pacjenta jeszcze przez długi okres od momentu gdy objawy ustąpią – nazywamy to neuralgią po przebytym półpaścu. Powody do niepokoju oraz wdrożenia dodatkowego leczenia pojawiają się w momencie gdy ból nie ustąpi po upływie 3 miesięcy, ponieważ neuralgia może prowadzić do dużego osłabienia organizmu.

Objawy półpaśca

Rozwijający się w organizmie półpasiec w początkowej swojej fazie nie daje na tyle charakterystycznych objawów, aby osoba chora mogła mieć pewność, że w jej ciele rozpoczął się groźny proces chorobowy i niezwłocznie udała się do lekarza. Wynika to przede wszystkim z faktu, że schorzenie to najczęściej rozwija się w organizmach silnie osłabionych tak więc objawy takie jak : ogólne osłabienie, zmęczenie czy zaburzenia koncentracji przypisujemy przemęczeniu, dużej ilości stresu czy lekom, które przyjmujemy.

Następnym krokiem jest wystąpienie kolejnych tzw. wczesnych objawów półpaśca, które są już znacznie bardziej zauważalne dla chorego:

  • Rozstrój żołądka,
  • Bóle głowy oraz dreszcze przy jednoczesnym braku podwyższonej temperatury ciała,
  • Bolesność partii skóry, połączony ze świądem oraz uczuciem kłucia,
  • Zaczerwienie skóry, mrowienie w miejscu, gdzie najczęściej pojawiają się wykwity,
  • Silne zmęczenie,
  • Ból gardła,
  • Wahania nastrojów,
  • Wzmożona potliwość,
  • Z biegiem czasu występuje również gorączka,
  • Charakterystyczna wysypka złożona z pęcherzy i pęcherzyków wypełnionych treścią surowiczą, pomiędzy mini występują często miejsca, w których skóra pozostaje niezmieniona (stanowi ona podstawę do postawienia właściwej diagnozy, pojawia się jednak dopiero na około 2-3 dni po zauważeniu przez pacjenta niepokojących objawów),
  • Występowanie opuchlizny oraz zaczerwienienia na zajętej pęcherzami skórze,
  • Po około tygodniowym leczeniu pęcherze zaczynają powoli wysychać i w ich miejscu tworzą się strupy, które następnie odpadają.

Charakterystyczne objawy czyli swędzące pęcherze występują w każdym przypadku półpaśca, jeśli jednak chodzi o inne dolegliwości to są one zależne od indywidualnych uwarunkowań organizmu. Jedni pacjenci odczuwają je wszystkie – inni natomiast tylko pojedyncze.

Zmiany skórne najpowszechniej występują na twarzy oraz tułowiu. W większości przypadków zajmują jedynie jedną połowę ciała nie przekraczając linii środkowej na twarzy lub tułowiu. Choroba przebiega przez okres od 2 do 4 tygodni i przez ten czas mogą utrzymywać się zmiany na skórze.

Przyczyny półpaśca

Przyczyny reaktywacji wirusa po kilku lub nawet kilkunastu latach nie zostały dokładnie poznane. Lekarze stale zastanawiają się czemu na półpaśca zapada jedynie około 20% osób, które w dzieciństwie przeszły ospę wietrzną.

Znane są nam natomiast drogi zakażenia:

  • Wirus przenosi się drogą kropelkową oraz drogą powietrzną, co oznacza, że należy bezwzględnie unikać kontaktu z osobą chorą w szczególności gdy zmiany na jej skórze pozostają nadal w fazie sączącej, gdyż kontakt z treścią wydostającą się z pęcherzy, a więc również z rzeczami należącymi do osoby chorej może stanowić źródło zachorowania. Szczególną wagę do bezpieczeństwa powinny przykładać kobiety ciężarne.

Możemy również określić czynniki zwiększające predyspozycje do zachorowania:

  • Jednym z czynników predysponujących do zakażenia półpaścem jest przejście ospy wietrznej w dzieciństwie – wzrasta ryzyko zachorowania,
  • Reaktywacja „uśpionego wirusa”,
  • Znaczne osłabienie odporności organizmu (AIDS, HIV, nowotwory złośliwe, przeziębienia, infekcje, przesilenie jesienno-zimowe, okres nadmiernego stresu połączony z silnym osłabieniem, przebyta chemioterapia, przebyty przeszczep, stan po kortykoterapii, stan po szczepieniu),
  • Wiek – istotnym czynnikiem jest fakt, że ilość notowanych zachorowań rośnie wraz z wiekiem.

U przeważającej ilości chorych półpasiec występuje jedynie raz w życiu. Jeśli zdarzają się powtarzające epizody tego schorzenia pacjent powinien zostać skierowany na dokładną diagnostykę onkologiczną, gdyż choroba ta wykazuje wysokie powiązanie z zapadalnością na nowotwory. Częsta reaktywacja i uwidacznianie się zmian wirusowych może stanowić świadectwo rozwoju w organizmie procesu nowotworowego.

Powikłania półpaśca

Półpasiec jest groźną chorobą, która wymaga odpowiedniego leczenia. Pojawia się najczęściej w okresach spadku odporności oraz u osób w podeszłym wieku. Sprawia to, że może predysponować również do wystąpienia szerokiego wachlarza powikłań, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia oraz życia i jednocześnie znacząco zmniejszyć jego komfort.

Wśród nich znajdują się:

  • Zapalenie rdzenia kręgowego – powikłanie to występuje przy półpaścu piersiowym,
  • Neuralgia – nerwobóle, częste powikłanie półpaśca, najczęściej lokalizują się one w lędźwiowej części kręgosłupa,
  • Pojawienie się zapalenia błony naczyniowej oka oraz rogówki, wystąpienie blizn na rogówce,
  • Porażenie nerwu słuchowego co powoduje częściową utratę słuchu,
  • Porażenie nerwów : bloczkowego, okoruchowego oraz odwodzącego – które odpowiedzialne są za poruszanie się gałki ocznej,
  • Porażenie nerwu trójdzielnego,
  • Porażenie nerwu twarzowego,
  • Świąd – zdarza się, że pomimo leczenia dokuczliwy świąd skóry występujący w trakcie choroby utrzymuje się znacznie dłużej i nie reaguje na podawane leki,
  • Ostre zapalenie mózgu – jest rzadkim powikłaniem wynikającym z półpaśca, jeśli jednak do niego dojdzie to ryzyko śmierci wynosi 10%,
  • Udar mózgu – występuje jako powikłanie przy półpaścu ocznym, jest bardzo rzadki,
  • Zapalenie siatkówki,
  • Zespół Ramsaya Hunta – częstotliwość tego powikłania to około 5 na 100 tys. Pojawia się przy usznej postaci półpaśca.

Leczenie półpaśca

Gdy zaobserwujemy u siebie pierwsze objawy półpaśca należy niezwłocznie udać się do lekarza. Niezależnie od tego czy dokonujemy rejestracji telefonicznej czy na miejscu w przychodni należy niezwłocznie poinformować o tym jaką chorobę podejrzewamy. Pamiętajmy, że jest to choroba wirusowa o ciężkim przebiegu, którą łatwo możemy zarazić inne osoby w przychodni, dlatego podajmy informację co się dzieje aby przychodnia mogła zapewnić bezpieczeństwo innym pacjentom bezzwłocznie umieszczając nas w izolatce.

Leczenie farmakologiczne

O przebiegu kuracji decyduje lekarz. Terapia uzależniona jest od stopnia zaawansowania choroby, dokuczliwości zmian oraz ich intensywności. W początkowych fazach schorzenia pozytywne działanie wykazują leki przeciwwirusowe – najczęściej wybierany jest acyklowir. Pacjent może również zostać poddany antybiotykoterapii – w formie doustnej bądź dożylnej.

Lekarz zaleca najczęściej również bezpośrednią kurację na zmiany na skórze. Leczenie miejscowe ma na celu złagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości, przeciwdziałanie powikłaniom takim jak neuralgia oraz zahamowanie rozwoju choroby. Wykorzystuje się tu maści, płyny, aerozole, pasty czy kremy – wszystkie te preparaty wykazują działanie odkażające.

Dodatkowym i stosunkowo nowym, jednak coraz bardziej rozpowszechnionym sposobem leczenia jest stosowanie u pacjentów z dużym nasileniem zmian lasera biostymulującego, którego zadaniem jest pobudzenie okolicznych tkanek do regeneracji i wyparcia wirusa.

Innym ważnym zaleceniem jest dostarczanie do organizmu witamin należących do grupy B. Polecane są zarówno te w formie suplementów diety, jednak znacznie pozytywniejszą opinią specjalistów cieszą się te które dostarczamy z pożywienia (brązowy ryż, warzywa strączkowe, pełnoziarniste produkty zbożowe, produkty wykonane na bazie drożdży).

Profilaktyka półpaśca

Za najskuteczniejszą metodę zapobiegania zachorowaniu na półpaśca uznaje się szczepienia – aby się zabezpieczyć możemy ją przyjąć maksymalnie do 72 godzin od momentu kontaktu z osobą chorą. Nie wyklucza ona zachorowania całkowicie, ponieważ wpływ mają również naturalne predyspozycje organizmu, jednak zmniejsza ona ryzyko o 95%. Szczenienie przeciw wirusowi Herpes zaleca się dzieciom pomiędzy 12 a 18 miesiącem życia. Ponieważ jeśli w wieku dziecięcym nie zachorują one na ospę to półpasiec nie będzie już stanowił dla nich zagrożenia. Obecnie jednak zdania rodziców na temat szczepień są podzielone – niektórzy całkowicie z nich rezygnują, co niestety coraz częściej prowadzi do powrotów epidemii chorób zakaźnych, których w takich ilościach nie notowano od wielu lat.

Dodatkowo jeśli nie chorowaliśmy na półpaśca, a w dzieciństwie przeszliśmy ospę wietrzną ważne jest unikanie kontaktu z osobami chorymi zarówno na „wiatrówkę” jak i na półpaśca, gdyż może to wywołać reaktywację wirusa w naszym organizmie.

Nie znamy wszystkich przyczyn odnawiania i uaktywniania się wirusa u osób właściwie zdrowych. Jednakże bardzo często zachorowania mają związek ze spadkami odporności organizmu, dlatego warto dbać o higieniczny i zdrowy styl życia, aby poziom naszej odporności pozostawał na wysokim poziomie.

Szczególną troskę o własne zdrowie powinny wykazywać osoby starsze, gdyż to właśnie wśród nich notuje się najwięcej zachorowań na półpaśca. Jeśli zachorujemy na ospę lub półpaśca a w naszym otoczeniu znajdują się schorowane osoby starsze to na czas choroby zaprzestańmy z nimi kontaktu, aby ochronić je przed groźnym schorzeniem.

Może ci się spodobać również
Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.