Kiedy zrobić test ciążowy, by był miarodajny?

Testy ciążowe (próby ciążowe) wykonuje się z krwi (testy laboratoryjne) lub z moczu. Ich zasada działania polega na wykrywaniu tzw. hormonu ciążowego – ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (human chorionic gonadotropin; hCG), w szczególności jej podjednostki β (β-hCG). Stężenie hCG wzrasta ok. 7–8. dnia od zapłodnienia, gdy zarodek (blastocysta) zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Gonadotropina kosmówkowa jest wytwarzana przez komórki trofoblastu odpowiedzialne za dostarczanie składników odżywczych zarodkowi i tworzenie łożyska. Jej rola skupia się na stymulacji ciałka żółtego do syntezy steroidów – progesteronu, aż jego wystarczająca ilość będzie produkowana przez wykształcone łożysko.

Testy ciążowe zwane domowymi, wykonywane z moczu kobiety, są powszechnie dostępne; służą do ustalenia obecności w moczu ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej, co umożliwia wykrycie ciąży. Wiele kobiet zastanawia się jednak, kiedy najlepiej zrobić test ciążowy. Po jakim czasie zrobić test ciążowy, by wyniki były miarodajne? Odpowiadamy w poniższym artykule.

 

Gonadotropina kosmówkowa i testy ciążowe – co warto wiedzieć?

 

Gonadotropina kosmówkowa ludzka to glikoproteina o dużej zawartości węglowodanów – jest jednym z najwcześniej wykrywanych hormonów występujących w ciąży. Jej obecność można wykryć we krwi już na początku drugiego tygodnia po owulacji (i zapłodnieniu). Maksymalne stężenie tego hormonu odnotowuje się natomiast między 60. a 80. dniem ciąży, po czym stężenie hCG istotnie spada, ale w połowie III trymestru znów osiąga wysokie wartości[1].

Po zapłodnieniu źródłem tego hormonu we krwi i moczu jest warstwa komórek trofoblastu, Trofoblast różnicuje się na cytotrofoblast (jest to warstwa wewnętrzna trofoblastu) i syncytiotrofoblast (warstwa zewnętrzna). Ludzka gonadotropina kosmówkowa produkowana jest przede wszystkim przez syncytiotrofoblast łożyska, ale we wczesnej ciąży jej aktywność stwierdza się także w komórkach cytotrofoblastu[2].

Testy ciążowe bazują na wykrywaniu podjednostki β gonadotropiny kosmówkowej, produkowanej przez syncytiotrofoblast 7–8 dni po zapłodnieniu. Pierwszy domowy test ciążowy pojawił się w 1976 roku; od tego czasu testy ciążowe stały się najczęściej stosowanym testem diagnostycznym do użytku domowego[3].

 

Testy ciążowe – z moczu i z krwi; domowe i laboratoryjne

 

Testy domowe[4] (jakościowe) wykorzystują przeciwciała poliklonalne lub monoklonalne hCG w celu wykrywania obecności ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej w moczu. Aktualne testy są proste w użyciu, szybkie (do 5 minut) i dostępne w aptece bez recepty. Charakteryzują się ponadto stosunkowo wysoką czułością: dają pozytywny wynik przy stężeniu β-hCG 200-800 mIU/ml w surowicy krwi. Oznacza to, że za ich pomocą ciążę można wykryć przed dniem lub w dniu spodziewanej miesiączki. Zatem kiedy zrobić test ciążowy? Z reguły zaleca się wykonywać je ok. 10–20 dni od zapłodnienia.

Istnieją również laboratoryjne testy wykrywające podjednostkę β-hCG w moczu o znacznie wyższej czułości (tzn. przy stężeniu 5-50 mIU/ml β-hCG w surowicy krwi), które niemal we wszystkich przypadkach umożliwiają wykrycie ciąży przed spodziewaną miesiączką[5].

Testy ciążowe z krwi[6] (tzw. testy ilościowe) to laboratoryjne testy wykrywające podjednostkę β-hCG (swoiste przeciwciało monoklonalne) w surowicy krwi. Testy te wykazują bardzo wysoką czułość (przy stężeniu 1-2 mIU/ml β-hCG) i umożliwiają bardzo wczesne potwierdzenie ciąży (nawet 7 dni od zapłodnienia).

 

Kiedy najlepiej zrobić test ciążowy?

 

Wiele kobiet zastanawia się, kiedy zrobić test ciążowy. Ciążowe domowe testy z moczu dają pozytywny wynik od ok. 10. dnia po zapłodnieniu, np. testy wykazujące czułość 25 mIU/ml uznano za zdolne do wykrycia ciąży do 4 dni przed spodziewaną miesiączką[7]. Jednak z reguły wykonywanie testów do użytku domowego zalecane jest w terminie spodziewanej miesiączki, ponieważ wtedy wynik jest najbardziej wiarygodny.

Pamiętajmy, że testy należy wykonywać ściśle wg zaleceń producenta i instrukcji zamieszczonych w ulotce dołączonej do opakowania. To tutaj należy szukać szczegółowej odpowiedzi na pytanie, po jakim czasie zrobić test ciążowy. Warto również mieć na uwadze, że za najpewniejszą metodę wczesnego wykrywania ciąży uważa się badanie ultrasonograficzne. Za pomocą głowicy dopochwowej można uwidocznić pęcherzyk ciążowy już w 4.–5. tygodniu ciąży, a tydzień lub dwa tygodnie później wykryć czynność serca płodu^[8].

 

[1] Bręborowicz G. Położnictwo i ginekologia. T. 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015, s. 21.

[2] Bręborowicz G. Położnictwo. T. 1. Fizjologia ciąży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012, s. 63-64.

[3] Gnoth C, Johnson S. Strips of Hope: Accuracy of Home Pregnancy Tests and New Developments. Geburtshilfe Frauenheilkd. 2014;74(7):661–669.

[4] Bręborowicz G. Położnictwo i ginekologia. T. 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015, s. 62.

[5]  Jw.

[6]  Jw.

[7]  Gnoth C, Johnson S. Strips of Hope: Accuracy of Home Pregnancy Tests and New Developments. Geburtshilfe Frauenheilkd. 2014;74(7):661–669.

[8] Bręborowicz G. Położnictwo i ginekologia. T. 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015, s. 62.