Dializa otrzewnowa – co to jest?

Jedna z najpopularniejszych metod leczenia chorób nerek – dializa otrzewnowa – może być wykonywana w stacji dializ lub samodzielnie w domu pacjenta. Płyny dializacyjne wymienia się ręcznie lub przy użyciu specjalistycznej aparatury. Dializa otrzewnowa to w wielu przypadkach wygodniejsza alternatywa dla hemodializy.

Dializa otrzewnowa to jedna z najchętniej wykorzystywanych metod leczenia nerkozastępczego. Dużą zaletą zabiegów jest możliwość wykonywania we własnym domu pacjenta. Dializa otrzewnowa często stosowana jest u chorych, których stan zdrowia wyklucza leczenie hemodializami.

Dializa otrzewnowa – co to jest?

W leczeniu dializą otrzewnową do oczyszczania krwi ze szkodliwych produktów przemiany materii oraz nadmiaru wody wykorzystuje się własną jamę brzuszną pacjenta. Wyściełana jest ona otrzewną – cienką błoną, przepuszczalną dla wody i wielu innych substancji. Za pomocą cewnika do jamy otrzewnowej wprowadza się płyn dializacyjny o specjalnym składzie. Zwany też dializatem, płyn ten absorbuje z krwi substancje szkodliwe, takie jak potas, mocznik, fosforany itp. Ponadto, z płynu dializacyjnego do krwi przenikają substancje potrzebne do wyrównania kwasicy. Dzięki dużemu stężeniu glukozy i płynu osmotycznego w dializacie, dializa otrzewnowa pozwala też usunąć nadmiar wody w organizmie.

Jak wygląda proces przygotowania do dializy otrzewnowej?

Mniej więcej 2 miesiące przed pierwszą dializą w jamę otrzewnową pacjenta musi zostać wszczepiony cewnik – elastyczna, miękka rurka, która służyć będzie do wprowadzania i wyprowadzania płynu dializacyjnego. Cewnik wszczepiany jest metodą laparoskopową, rzadziej przez otwarcie jamy brzusznej.

Pacjent leczony dializami otrzewnowymi oraz osoby pomagające przy leczeniu muszą pamiętać o bezwzględnej czystości nie tylko okolic cewnika, ale też otoczenia chorego. Ze względu na duże ryzyko przedostania się bakterii do jamy brzusznej chorego, konieczne jest zachowanie sterylności podczas dializy.

Metody dializy otrzewnowej

W leczeniu chorób nerek wykorzystuje się dwie metody dializy otrzewnowej. Każda z nich może być wykonywana zarówno w specjalistycznym ośrodku, jak i samodzielnie w domu pacjenta.

Ciągła Ambulatoryjna Dializa Otrzewnowa (CADO) polega na ręcznej wymianie płynów. W ciągu dnia pacjent wykonuje 3-4 wymiany, a ponadto postawia płyn dializacyjny w jamie otrzewnowej na całą noc. Każda dzienna wymiana trwa około 30 minut. Dużą zaletą tej metody jest możliwość samodzielnego określenia harmonogramu dializ. Dzięki temu leczenie można dostosować np. do zajęć w szkole czy godzin pracy.

Automatyczna Dializa Otrzewnowa (ADO) wykonywana jest przy użyciu urządzenia zwanego cyklerem. Ten specjalistyczny aparat wyposażony został w sieć rurek, którymi wprowadza płyn dializacyjny do jamy otrzewnej chorego, a następnie wyprowadza go z powrotem. Większość dializ otrzewnowych metodą ADO wykonuje się w nocy. Podczas snu chorego cykler cały czas pracuje – wymienia dializat przez 8-10 godzin. Rano pacjent odłącza urządzenie i przechodzi do codziennych zajęć.

Kto może korzystać z dializy otrzewnowej?

Lista przeciwwskazać do leczenia dializami otrzewnowymi jest zdecydowanie krótsza niż w przypadku hemodializy. W grę wchodzą przede wszystkim warunki pacjenta, jego oczekiwania oraz styl życia. Leczenie dializami otrzewnowymi zaleca się m.in. pacjentom, u których trudno jest wytworzyć dostęp naczyniowy do hemodializy, ze zwiększonym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych lub przeciwwskazaniem do stosowania antykoagulantów. To też dobra alternatywa dla osób mieszkających daleko od ośrodka dializ, ponieważ dializa otrzewnowa może być wykonywana samodzielnie w domu.