Anemia: objawy, podział, przyczyny i leczenie

On maj 19, 2012 0

Wikipedia

Anemią nazywamy potocznie niedokrwistość. Termin ten pochodzi od łacińskiej nazwy choroby czyli anaemia. Stan taki pojawia się w wyniku zbyt niskiej produkcji czerwonych krwinek przez organizm lub gdy z różnych powodów ubytek tych krwinek znacznie przewyższa możliwości wytwórcze ustroju. Anemia stanowi często objaw towarzyszący innym schorzeniom lub zaburzeniom organizmu.

Podział

niedokrwistość pokrwotoczna ( spowodowana utratą krwi):
- ostra,
- przewlekła.
niedokrwistość spowodowana upośledzeniem wytwarzania erytrocytów:
- hipoplastyczna,
- niedoborowa,
- dysplastyczna,
- aplastyczna.
niedokrwistość wywołana zbyt krótką żywotnością erytrocytów:
- zespół hemolityczny wrodzony,
- zespół hemolityczny nabyty,
- zespół hemolityczny mieszany.

Niedokrwistość pokrwotoczna

Do tego rodzaju niedokrwistości dochodzi w wyniku ostrej (nagłej) lub przewlekłej utraty krwi. Niezwykle istotne jest aby w pierwszej kolejności jak najszybciej ustalić źródło krwawienia i przedsięwziąć środki mające na celu jego zatamowanie.

Przyczyny

Przyczyną niedokrwistości pokrwotocznej ostrej są najczęściej urazy.

Pojawia się najczęściej:

- po krwotokach z górnego odcinka układu pokarmowego,
- po krwotokach z tkanek miękkich i mięśni po wcześniejszych urazach,
- po krwotokach z dróg moczowych,
- po krwotokach z górnych dróg rodnych (kobiety),
- po krwotoku wewnętrznym w wyniku krwawienia śledziony,
- wskutek krwawienia w trakcie ciąży pozamacicznej,
- wskutek krwawienia pooperacyjnego.

Przyczyny niedokrwistości pokrwotocznej przewlekłej:

- przewlekłe miesiączki,
- krwawienia z przewodu pokarmowego,
- krwawienia z nerek,
- krwawienia z płuc,
- krwawienia z nosa,
- krwawe rany z dwunastnicy i hemoroidów.

Objawy niedokrwistości pokrwotocznej

Anemia bardzo często mylona jest z innymi schorzeniami. Do podstawowych objawów niedokrwistości należą:

bladość,
zawroty i bóle głowy,
senność,
osłabienie,
zmniejszona wydolność fizyczna,
obniżone ciśnienie krwi,
utrata przytomności,
bóle zamostkowe,
tachykardia.

Leczenie niedokrwistości pokrwotocznej

Konieczne jest jak najszybsze zatrzymanie krwawienia oraz przetłoczenie krwi. Oprócz tego podawane są leki, które zwiększają objętość płynów krążących w naczyniach, są to np. sól fizjologiczna, koncentrat czerwonych krwinek, płyn Ringera, koncentrat płytkowych krwinek czy pełna krew – w zależności od stanu ogólnego pacjenta.

Niedokrwistość niedoborowa

Jest to grupa anemii, w których do upośledzenia produkcji erytrocytów prowadzi niewystarczająca ilość substancji, które są niezbędnymi składnikami w procesach wytwarzania czerwonych krwinek.

Podział

niedokrwistość z niedoboru żelaza (mikrocytarna),
niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego,
niedokrwistość z niedoboru miedzi,
niedokrwistość z niedoboru witaminy B12.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza

Inaczej nazywana niedokrwistością syderopeniczna, mikrocytarną, niedobarwliwą. Najczęściej pojawia się u niemowląt pomiędzy 6 a 18 miesiącem życia.

Przyczyny

Spowodowana jest zbyt niskim dostarczaniem tego pierwiastka do organizmu w okresie zwiększonego zapotrzebowania. Najczęstszymi przyczynami wystąpienia niedoboru są:

wcześniactwo,
noworodki nie karmione mlekiem matki,
zmniejszone zapasy w życiu płodowym,
szybki rozwój,
zaburzenia wchłaniania.

Objawy niedokrwistości z niedoboru żelaza

bladość skóry, spojówek i śluzówek,
dziwny apetyt, wybiórczy ( często na krochmal, kredę, glinę ) – często pojawia się przed wystąpieniem niedokrwistości,
zanik brodawek,
szorstka skóra,
zajady z kącikach ust,
ból, pieczenie, wygładzenie języka,
Zespół Plummera-Vinsona,
pieczenie jamy ustnej i przełyku,
osłabienie,
wzmożona męczliwość,
zbyt długi sen,
łamliwość włosów i paznokci.

Leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza

W niedokrwistości wynikającej z niedoboru żelaza prowadzone jest leczenie przyczynowe. Najpopularniejszą i najczęściej stosowaną metodą jest przyjmowanie doustnych preparatów żelaza przez kilka miesięcy na czczo. Konieczne jest uzupełnianie witaminy C gdyż jest ona niezbędna do prawidłowego wchłaniania żelaza. Terapia może wywołać niepożądane objawy ze strony układu pokarmowego:

bóle brzucha,
nudności,
wymioty,
biegunki,
ciemne stolce.

Są one jednak zwykle przejściowe i krótkie, więc nie stanowią powodu aby zaprzestać leczenia.

Jeśli natomiast osoby chore nie tolerują doustnych preparatów żelazowych, pojawia się krwawienie z układu pokarmowego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz w przypadku chorych hemodializowanych – suplementacje żelazem podaje się dożylnie lub rzadziej domięśniowo. W takich terapiach mogą pojawić się następujące objawy niepożądane:

bolesność i obrzęki w miejscu wkłucia,
metaliczny posmak w ustach,
bóle stawów,
bóle głowy,
nudności,
uczucie gorąca lub gorączka,
zasłabnięcia,
świąd,
wstrząs anafilaktyczny.

Niedokrwistość makrocytarna

Pojawia się gdy erytrocyty mają większy od prawidłowego rozmiar. Jeśli zmiany wynikają z nieprawidłowości w syntezie DNA jest to niedokrwistość megaloblastyczna, Pozostałe przypadki ( np. wywołane niektórymi zwyrodnieniami wątroby i śledziony ) to makrocytarna niedokrwistość niemegaloblastyczna.

NIEDOKRWISTOŚĆ MEGALOBLASTYCZNA:

Powstaje w wyniku błędnej syntezy DNA, która powoduje dyssynchronizację komórek krwi.

Przyczyny

do najczęstszych zaliczamy:

niedobór kwasu foliowego,
niedobór witaminy B12 ( kobalaminy ).

Objawy niedokrwistości makrocytarnej

duszność,
osłabienie,
bladość z słomkowym odcieniem,
zapalenie błony śluzowej żołądka,
objawy neurologiczne ( przy niedoborze B12 ),
mała ruchliwość,
piekący, czerwony język.

Niedokrwistość hipoplastyczna

Produkcja morfotycznych składników krwi zostaje zmniejszona ( głównie czerwonych krwinek, jednak także granulocytów i płytek krwi ). Wywołane jest to postępującym zanikiem tłuszczowym szpiku.

Niedokrwistość aplastyczna

Hemoglobina ma prawidłową budowę i zawartość, lecz stopniowo zmniejsza się jej liczba. Wywołane jest to zwykle przez naświetlanie szpiku kostnego promieniami Gamma lub X oraz uszkodzeniami toksycznymi szpiku ( jady bakteryjne, substancje chemiczne ).

Objawy niedokrwistości aplastycznej:

sińce i wybroczyny,
krwotoki,
krwawienia z nosa,
podatność na infekcje,
czasami stany zapalne gardła lub migdałków.

Niedokrwistość hemolityczna

Powoduje ją skrócenie żywotności erytrocytów. Prawidłowo żyją one od 100 do 120 dni. W hemolitycznym stanie jedynie do 50 dni. Niedokrwistość ta pojawia się w czasie nasilenia hemolizy i spadku możliwości kompensacji szpiku.

Niedokrwistość syderoblastyczna

Przyczyny:

czynniki wewnątrzkrwinkowe:

defekty enzymów krwinkowych,
defekty błon erytrocytów,
zaburzenia w procesie wytwarzania hemoglobiny.

czynniki zewnątrzkrwinkowe:

przeciwciała własne,
przeciwciała obce,
choroby zakaźne,
niektóre leki,
czynniki fizyczne,
czynniki chemiczne.

Objawy niedokrwistości syderoblastycznej:

bladość,
duszność,
osłabienie,
żółtaczka,
kamica żółciowa,
powiększenie śledziony.

Niedokrwistość hemolityczna wrodzona

Przyczyny:

owalcytoza,
sferocytoza wrodzona,
talasemia,
hemoglobinopatia,
eliptocytoza,
niedobór enzymów glikolitycznych,
wrodzona żółtaczka hemolityczna.

Niedokrwistość hemolityczna nabyta

Przyczyny:

zakażenia gronkowcem,
zakażenia paciorkowcem hemolizującym,
zakażenia pneumokokami,
zakażenia pałeczką okrężnicy,
zakażenia salmonellą,
hemoglobinuria,
zakażenia wirusowe – mononukleoza zakaźna, grypa typu A, wirusowe zapalenie płuc – mogą wywoływać powstanie zespołu hemolitycznego.

Hemoglobinopatie

Są to choroby powstałe w wyniku nieprawidłowej budowy hemoglobiny. Należą do nich między innymi: talasemie czy anemia sierpowata.

Niedokrwistość chorób przewlekłych

Taka anemia pojawia się u chorych z pobudzeniem układu immunologicznego, który ma związek z procesem zapalnym ( w wyniku działania cytokin ). Charakteryzuje ją obniżona produkcja erytrocytów, niskie stężenie Fe i transferyny, mała liczna retikulocytów, natomiast podwyższone stężenie ferrytyny. Jest to drugi pod względem częstości występowania rodzaj anemii ( zaraz po niedokrwistości z niedoboru żelaza ).

Przyczyny:

nowotwory złośliwe,
przewlekłe zakażenia bakteryjne,
przewlekłe zakażenia pasożytnicze,
przewlekłe zakażenia grzybicze,
choroby z autoimmunizacji – SLE, reumatoidalne zapalenie stawów, układowe zapalenie naczyń.

Objawy niedokrwistości chorób przewlekłych:

ogólne objawy niedokrwistości,
pojawia się kilka miesięcy po ujawnieniu się choroby podstawowej,
objawy powiązane z chorobą podstawową.

Leczenie niedokrwistości chorób przewlekłych:

Podejmowanie środków mających na celu wyleczenie choroby podstawowej.

W ciężkich przypadkach niedokrwistości:

preparaty żelaza tylko z erytropoetyną,
przetoczenie koncentratu czerwonych krwinek,
cząsteczki pobudzające erytropoezę.

hematologia